Φεβρουάριος 2013

Προφορική Ιστορία

 
 "Η προφορική ιστορία είναι μια ιστορία που δομείται γύρω από τους ανθρώπους. Ζωντανεύει την ίδια την ιστορία και διευρύνει τον ορίζοντά της. Αναδεικνύει ήρωες όχι μόνο από τον χώρο των ηγετών, αλλά και από το ανώνυμο πλήθος. Φέρνει την ιστορία μέσα στην κοινότητα και τη βγάζει έξω από αυτήν. Τονώνει την αξιοπρέπεια και αυτοπεποίθηση των λιγότερο προνομιούχων, και ιδιαίτερα των ανθρώπων προχωρημένης ηλικίας. Προάγει την επικοινωνία, άρα και την κατανόηση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων και των γενεών. Η προφορική ιστορία προσφέρει επίσης μια αμφισβήτηση των κοινών τόπων της ιστορίας, του απόλυτου τρόπου με τον οποίον η τελευταία έχει συνηθίσει να κρίνει τα πράγματα. Είναι ένα μέσο ριζικής μεταμόρφωσης της κοινωνικής σημασίας της ιστορίας."

Thompson, P. (2008). Φωνές από το παρελθόν-Προφορική ιστορία.

Αθήνα: Πλέθρον, 53

1)     Η εξάπλωση της προφορικής ιστορίας
        Τα προφορικά δεδομένα από τη στιγμή που θα καταγραφούν μπορούν να μπουν σε βιβλιοθήκες, όπως οποιαδήποτε άλλη ιστορική πηγή. Η ανάπτυξη, αρχικά, της κασέτας ήχου και η ψηφιακή εγγραφή του λόγου αλλά και της εικόνας, στις μέρες μας, κάνουν δυνατή την ύπαρξη προφορικών αρχείων. Τα πρώτα προφορικά αρχεία που δημιουργούνται είναι ιδιωτικά, ανήκουν σ' αυτόν που κάνει την έρευνα. Με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν να γίνονται ερευνητικές εργασίες από φορείς και να συγκεντρώνονται αρχεία για τις βιβλιοθήκες, όπως του Πολεμικού Μουσείου της Αγγλίας ή του Πανεπιστήμιου του Έσσεξ, το οποίο συγκεντρώνει 700 συνεντεύξεις από πρόσωπα που έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην διαμόρφωση των ιστορικών γεγονότων. Το BBC βοηθά δίνοντας την δυνατότητα να αντιγραφούν κάποια από τα αρχεία του. Στην Ελλάδα, πρόσφατα, οργανώθηκαν τα αρχεία της ERT, τα οποία είναι προσβάσιμα στο κοινό και μέσω του διαδικτύου.
       Όποιος ασχολείται με την Προφορική Ιστορία παίρνει συνεντεύξεις, αναπόφευκτα δουλεύει μαζί με άλλους. Για να έχει επιτυχία στην εργασία του πρέπει να αναπτύξει κάποιες δεξιότητες και γνώσεις σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις, να μοιραστεί εμπειρίες με άλλους ανθρώπους, να ακούσει ιστορίες των άλλων, να μάθει τις εμπειρίες τους, να γνωρίσει τον κόσμο και τον εαυτό του, να μάθει πως δημιουργούνται οι σχέσεις και οι καταστάσεις, να μάθει δηλαδή Ιστορία.

2)    Σεμινάριο Προφορικής Ιστορίας
Αθήνα, Πλατεία Ελευθερίας 1 (αίθουσα ΑΣΚΙ)

Το σεμινάριο διοργάνωσε η Ένωση Προφορικής Ιστορίας (Ε.Π.Ι.) με έδρα το Βόλο
Πρόεδρος: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν


Η καθηγήτρια μας κ. Μαρία Ν. Αγγέλη παρακολούθησε το σεμινάριο και μας μετέφερε περιληπτικά τις γνώσεις και την εμπειρία της.
Μας ενθάρρυνε  στην καταγραφή προφορικών συνεντεύξεων που ήδη είχαμε ξεκινήσει με τις οδηγίες της και ενδεικτικές ερωτήσεις που είχαμε συνδιαμορφώσει για τους Πρόσφυγες του Αγρινίου.

Γεννήθηκα   προσφυγούλα…(1922)

Γράφει η φιλόλογος Μαρία Ν. Αγγέλη

Μελπομένη Ηλιοπούλου και Μαρία Αγγέλη

Η Μελπoμένη Ηλιοπούλου γεννήθηκε το 1922 από γονείς πρόσφυγες.

Τη συνάντησα ένα κυριακάτικο πρωινό στο σπίτι της στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου.Ευγενική, καλοστεκούμενη, με δέχτηκε στο πεντακάθαρο χώρο της και μου αφηγήθηκε πράγματα από τη ζωή της.Ας την ακούσουμε:

<<Είμαι 90 χρονών, κοπέλα μου. Γεννήθηκα λίγες μέρες μετά τη σφαγή της Σμύρνης.Εγώ δε θυμάμαι. Δεν τα έζησα.Ότι μου έλεγαν οι γονείς μου. Μολόγαε ο πατέρας μου είχανε καπναποθήκες στα Βιτσά.Στο χωριό του. Είχανε τον τρόπο τους εκεί. Δούλευαν κάπου τρακόσα άτομα στον πατέρα μου.Ό πως εδώ στον Παπαστράτο.Και Τούρκοι δούλευαν στην αποθήκη του.

[Εδώ η κυρία Μελπoμένη θα αναφερθεί στους καλούς Τούρκους. Παρακάτω θα αναφερθεί στους  σκληρούς και άπονους Τούρκους.]

Ορισμένοι ήταν καλοί.Πάηνανε ορισμένοι Τούρκοι και τούλεγαν:

Αφέντη  μ’, μη στενοχωριέσαι. Θα φτιάξουν τα πράγματα και θα ξανάρθεις πίσω. Θα δουλεύουμε όπως πρώτα. Στη γλώσσα τους τα έλεγαν.Η μαμά μου ήταν έγκυος σε μένα.Είχε άλλα τρία παιδιά.Ένας Τούρκος της βάνει το μαχαίρι στην κοιλιά και της λέει:

<<Δεν έκανα σεφτέ σήμερα σε κανέναν, θα κάνω σε σένα!>>

Εντωμεταξύ τα’ αδέλφια μου κλαίγανε, βάλανε τις φωνές τα παιδιά! Ένας γέρος τούπε:

<<Δε σόρχεται κρίμα ν’ αφήσεις τόσα ορφανά παιδιά;Να σκοτώσεις μια έγκυο γυναίκα;Το βαστάει η καρδιά σου;>>

Εκείνος άφησε τη μητέρα μου.Γλύτωσε η μάνα μου και γλύτωσα και γω.

Κι όταν βγήκαν στην Ελλάδα γεννήθηκα εγώ.Προσφυγούλα.Και φοβόταν η μάνα μου μην με γεννήσει στο πλοίο…

Από την Αθήνα που βγήκανε ο καθένας πήρε το δρομολόγιό του.Οι δικοί μου πήγανε στη Μακεδονία.Στη Δράμα .Εκεί έξω από τη Δράμα σ’ ένα χωριό.Βάζανε καπνά εκεί.Ταλαιπωρημένη ζωή!Μεγάλη περιπέτεια.Μετά ήρθαμε εδώ και μείναμε εδώ. Πήραμε σπίτι στο Συνοικισμό.Δύο δωματιάκια και μια παραγκούλα είχε.Ταλαιπωρία η ζωή μας.Στην  αρχή οι Αγρινιώτες δεν μας θέλανε. Αλλά σιγά  σιγά συνηθήσαμε.Οι γονείς μας καπνά βάζανε. Ολημέρα να ‘σαι σκυμμένη κι μ’ ένα σουφλί στο χέρι να φυτεύεις.Στην αποθήκη ήσουνα τουλάχιστον στον ίσκιο.Εδώ βρήκαμε δουλειά και δουλέψαμε. Ήτανε πολλά μαγαζιά εδώ: ο Παπαστράτος, ο Παναγόπουλος, ο Κρίπας…Εγώ δώδεκα χρονών βρήκα δουλειά στην αποθήκη. Εγκατέλειψα το σχολείο. Είχαμε πως έχουν τα καφενεία κι έδινα νερό στις γυναίκες… Μετά δούλεψα στα ταπί[…]Εγώ είχα κάπου 7000 ενσήματα . Δουλέψαμε και βγάλαμε ψωμί απ’ αυτού. Παίρνω τη σύνταξή μου .Η  ΖΩΗ μας ΤΑΛΑΙΠΩΡΗΜΕΝΗ. Αφού φύγαμε απ’ τον τόπο μας, όσπου να γίνει εδώ, τι ήθελες…

Δουλεύαμε γαΪδουρινά! Ο ιδρώτας πάηνε  γόνα!Ο σύζυγός μου ήταν ράφτης.Είχε ραφείο κάτω στην αγορά.[…]Είναι της τύχης τα γραμμένα αυτά.Εκεί είχανε αποθήκες ,έλεγε η μάνα μου, αλλ’ εδώ πούρθαμε είμαστε επί ξύλου κρεμάμμενοι!

Αλλά ζήσαμε!Είδες ο άνθρωπος πόσο σκληρός είναι;

Η κ. Μελπομένη επαναλαμβάνει πολλές φορές τη λέξη ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ, αλλά και τη λέξη ΖΩΗ!Η ίδια αποτελεί ένα σύμβολο ζωής αφού γεννήθηκε αμέσως μετά την καταστροφή. Ήταν ένα σύμβολο ελπίδας για τη νέα ζωή που άρχιζε για τους πρόσφυγες στη νέα πατρίδα…

3) Απόσπασμα της προφορικής συνέντευξης από τον κ. Νίκο Σαμουρίδη στις μαθήτριες Κουτσομπίνα Διαμάντω και Παππούλια Θεοδώρα

Eρώτηση: Αν σας δινόταν η ευκαιρία να επισκεφτείτε τον τόπο των γονιών σας θα πηγαίνατε; Για ποιο λόγο;

Απάντηση: "Να πάω να κάνω τώρα εγώ τι; Να σου εξηγήσω. Πήγε ένα φίλος μου, μεγάλος έμπορος από τη Θεσσαλονίκη, του παν  ότι ζει ο αδερφός του πατέρα του, ηλικίας 120 χρονών. Σηκώθηκε λοιπόν και πήγε ο άνθρωπος στη Σαμψούντα και ήταν στην ίδια γειτονιά με τον πατέρα μου. Ήταν όλοι νοικοκυραίοι, ήταν όλοι καλοντυμένοι, ήταν ζωντανοί άνθρωποι. Και πήγε εκεί πέρα σε μια γειτονιά, η οποία ήταν πως μπορούμε να πούμε τώρα κάτω στα γύφτικα δεν ήταν οι ίδιοι άνθρωποι. Εξακολουθούσαν και τώρα τελευταία να είναι έτσι. Χαμηλά, πάρα πολύ χαμηλά. Δεν του άρεσε. Λοιπόν εγώ τώρα λέω το εξής. Η ερώτηση που μου έκανες λέει αν θα πήγαινα. Δεν θα πήγαινα! Θα σου εξηγήσω και το λόγο. Ότι μας άφησε ο πατέρας μου μια κληρονομιά «Ποτέ δεν θα συμπαθήσετε ότι αφορά την Τουρκία». Αυτή την κουβέντα την έκανε πιο πολύ με μένα επειδή ήμουν ο μεγαλύτερος από τα παιδιά. Ξεκινώντας από τα γεγονότα της Κύπρου, δηλαδή ενώ ήταν μεγάλος άνθρωπος έλεγε «Παναγία μου δώσε την χάρη σε έναν να μου πει πάρε αυτό το όπλο και τράβα να πολεμήσεις εναντίον των Τούρκων. Αυτό έμεινε φωλιά σε εμάς. Γιατί η μάνα της μάνας μου και η μάνα μου, όταν καμιά φορά μιλούσαν τουρκικά και τ’ άκουγε ο πατέρας μου, έκανε 6 μέρες να τους ξαναμιλήσει. Τους έλεγε δεν θέλω τα παιδιά να έχουνε καμία σχέση με αυτό που λέγεται Τουρκία! Ούτε με γλώσσες, ούτε λόγο! "

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

4 Φεβρουαρίου

Βιβλιοπαρουσιάσεις

Μαθητές και μαθήτριες της Β’ Γυμνασίου ανέλαβαν να παρουσιάσουν στην ολομέλεια της Τάξης τους τα βιβλία της Δ. Σωτηρίου, τα οποία είχαν επιλέξει οι ίδιοι.

Από την αρχή της σχολικής χρονιάς (2012-13) η φιλόλογός μας κ. Μαρία Ν. Αγγέλη, με αφορμή τα 90 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή είχε δώσει βιβλιογραφία την οποία προαιρετικά θα μελετούσαν τα παιδιά.

Ενδεικτικά πρότεινε τα παρακάτω:    

                       

•           Οι νεκροί περιμένουν, Δ. Σωτηρίου.
•          Ματωμένα χώματα, Δ. Σωτηρίου.
•          Μέσα στις φλόγες, Δ. Σωτηρίου.
•      Η τριλογία του Ευάγγελου Μαυρουδή «Επιστροφή στη Σμύρνη»

1.  «Η θάλασσά μας.»                                                                                                                                   
2. «Ittihat ve Terakki: Ένωση και Πρόοδος»                                                                         
3.  «Φως εξ Ανατολών»

•      Αϊβαλί η πατρίδα μου, Φ. Κόντογλου.
•      Η Παναγιά η γοργόνα, Στρατής Μυριβήλης.
•      Το νούμερο 31328, Ηλίας Βενέζης.
•       Ιστορία ενός αιχμαλώτου, Στρατής Δούκας.
•      Παιδιά της Νιόβης, Τάσος Αθανασιάδης.
•       Όταν οι άγγελοι πέθαιναν στη Σμύρνη, Γ. Καψής.
•           Οι αδερφοφάδες, Ν. Καζαντζάκης.
•      Τρεις αιώνες μια ζωή, Φιλιώ Χαϊδεμένου.
•       Πώς να σε ξεχάσω Σμύρνη αγαπημένη, Κατραμόπουλος.
•       Η αρχόντισσα της Σμύρνης, Θάνος Κονδύλης.

Στις 4 Φεβρουαρίου, στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2^ου Γυμνασίου παρουσιάστηκαν τα βιβλία:

«Οι νεκροί περιμένουν»

«Μέσα στις φλόγες»

 «Ματωμένα χώματα»

Παρουσίασαν οι μαθητές:

•     Οι νεκροί περιμένουν: 

                                   

Διώτη Κωνσταντίνα

Κουτσομπίνα Διαμάντω

Σιάχου Βαΐα

Καλογεράκη Θεοδώρα

Αλεξανδρή Πολυξένη

Μιχοπούλου Βασιλική

•    Μέσα στις φλόγες:

Κουτρομάνου Δήμητρα

Ζαχαράκη Φωτεινή

Μανάκη Ελισάβετ

Μακρής Κωνσταντίνος

· Ματωμένα χώματα:

Μόσχου Ελένη

Τζάνη Μαρία

Πλαστήρα Σταυρούλα

Φουρλίγκα Χριστίνα

Καρατσώρη Αγγελική

Την εκδήλωση συντόνιζε η μαθήτρια Νεφέλη Ξευγένη.

Στο τέλος των παρουσιάσεων οι μαθητές και οι μαθήτριες που παρακολουθούσαν με προσοχή έκαναν διάφορες ερωτήσεις και παρατηρήσεις. Οι φιλόλογοι μας κ. Μαρία Αγγέλη και η κ. Αγγελική Δαλιάνη παρακολουθούσαν την εκδήλωση. Φάνηκε ότι τόσο οι μαθητές που παρουσίασαν τα βιβλία, όσο και οι μαθητές που παρακολουθήσαν την παρουσίαση έμειναν ευχαριστημένοι και πρόθυμοι για συμμετοχή στις επόμενες βιβλιοπαρουσιάσεις.

Μέσα στις φλόγες.

Ερώτηση: Πώς νιώσατε όταν σας ανακοίνωσαν ότι θα έπρεπε να διαβάσετε ένα βιβλίο από τη σχετική βιβλιογραφία και έπειτα από την ανάγνωσή  του;

Απάντηση: Μανάκη Ελισάβετ

    Το να διαβάζεις ένα βιβλίο είναι σίγουρα κάτι το ενδιαφέρον για κάποιους ανθρώπους  και για κάποιους άλλους κάτι το πολύ βαρετό. Αν δεν γνωρίζεις και το κεντρικό θέμα του βιβλίου, νομίζεις πως θα είναι κάτι που αναγκάζεσαι να κάνεις.

    Προσωπικά, για να είμαι ειλικρινής, όταν η καθηγήτρια και φιλόλογος του τμήματος μας ανακοίνωσε πως θα διαβάσουμε ένα βιβλίο σχετικό με την Μικρασιατική Καταστροφή, που είναι το θέμα που ερευνούμε, θεώρησα πως θα είναι κάτι το πολύ βαρετό, το πολύ ανιαρό. Πίστευα πως θα είναι μια «αγγαρεία» που πρέπει να κάνουμε προκειμένου να μάθουμε περισσότερα στοιχεία σχετικά με το θέμα.

    Στις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου με τίτλο: Μέσα στις φλόγες, ανακάλυψα την πραγματική έννοια της ανάγνωσης ενός βιβλίου. Καθώς το διάβαζα, τόσο πιο πολύ μου άρεσε το βιβλίο. Προσπαθούσα να διαβάζω όσες περισσότερες σελίδες μπορούσα την ημέρα. Ήταν κάτι το συγκλονιστικό! Είχα ξαφνιαστεί κι εγώ η ίδια.

    Κατά τη γνώμη μου, η ανάγνωση ενός βιβλίου και ιδιαίτερα κάποιου που πραγματεύεται ένα γεγονός που συντάραξε όλο τον κόσμο είναι πολύ ενδιαφέρον. Επιπλέον, έχω να ομολογήσω πως το βιβλίο «Μέσα στις φλόγες», παρουσιάζει τα ιστορικά γεγονότα της εποχής με έναν λογοτεχνικό τρόπο προσιτό στα  παιδιά και ευχάριστο στην ανάγνωση. Όμως, σε αυτή την ενέργεια μας οδήγησαν οι φιλόλογοί μας που τους ευχαριστούμε με όλη μας την καρδιά!!!

Τέλος, όλο το βιβλίο ήταν πολύ σημαντικό αλλά τα χωρία που, κατά τη γνώμη μου, ξεχώρισαν ήταν τα εξής:

  

Το πρώτο έχει σχέση με τις σκέψεις της ηρωίδας ενώ βρίσκεται στο τρένο που θα την πάει στο σπίτι της προκειμένου να ανακοινώσει στην οικογένειά της ότι θα πάει στην Αθήνα. Έχει αναπάντητα ερωτήματα και αναρωτιέται γιατί αναγκάζεται να το κάνει αυτό.

«Μέσα μου πάλευε η συγκίνηση με την οργή. Γιατί οι άνθρωποι του τόπου μας έπρεπε να τρέχουν κυνηγημένοι και να σκοτώνονται; Γιατί να καίγονται πάλι τα σπίτια, τα σπαρτά και οι ελπίδες; Γιατί δε βρίσκονταν ένας τρόπος να ζει ο καθένας στη γη των προγόνων του και να τη δουλεύει ήσυχα και καλά, είτε Τούρκος ήταν είτε Έλληνες; Να’ ταν από Θεού δοσμένο; Μα τότε, δε θα’ ταν πόλεμος, θα’ ταν σεισμός, αστροπελέκι, πλημμύρα. Τούτη τη συμφορά ποιοι άνθρωποι τη φτιάχαν και γιατί;»

    Και το δεύτερο πραγματεύεται τις σκέψεις της ηρωίδας, Αλίκης, σχετικά με τις σκέψεις και τα συναισθήματα των προσφύγων.

«Ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι βρεθήκανε ξαφνικά έξω από την προγονική τους γη. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιά και γονιούς άταφους. Παράτησαν περιουσίες, τον καρπό στα δέντρα, το φαΐ στη φουφού, τη σοδειά στην αποθήκη, το κομπόδεμα στο συρτάρι, τα πορτρέτα των προγόνων στους τοίχους. Και βάλθηκαν να τρέχουν, να φεύγουν κυνηγημένοι απ' το τούρκικο μαχαίρι και τη φωτιά του πολέμου. Και λογίζονταν τυχεροί που αντάλλαξαν το έχειτους, την πατρίδα τους, το παρελθόν τους με μια στάλα σιγουριά... Άρπαξαν βάρκες, καΐκια, σχεδίες, βαπόρια και πέρασαν τη θάλασσα σ' έναν ομαδικό, φοβερό ξενιτεμό. Κοιμήθηκαν αποβραδίς νοικοκυραίοι στον τόπο τους και ξύπνησαν φυγάδες, θαλασσοπόροι, άστεγοι, άποροι, αλήτες και ζητιάνοι στα λιμάνια του Πειραιά, της Σαλονίκης, της Καβάλας, του Βόλου, της Πάτρας. Ενάμισι εκατομμύριο αγωνίες και οικονομικά προβλήματα ξεμπάρκαραν στο φλούδι της Ελλάδας, με μια θλιβερή ταμπέλα κρεμασμένη στο στήθος: «Πρόσφυγες!». Πού ν' ακουμπήσουν οι πρόσφυγες; Τι να σκεφτούν; Τι να ξεχάσουν; Τι να πράξουν; Πού να δουλέψουν; Πώς να ζήσουν; Τρέμαν ακόμα από το φόβο. Τα μάτια τους ήταν κόκκινα απ' το αιμάτινο ποτάμι της κόλασης που διάβηκαν. Και σαν πάτησαν σε στέρεο έδαφος, μετρήθηκαν να δουν πόσοι φτάσανε και πόσοι λείπουν. Κι οι ζωντανοί δεν το πιστεύανε, μόνο άπλωναν τα χέρια τους στο κορμί τους και το ψάχνανε, για να βεβαιωθούνε πως δεν ήταν βρικόλακες. Και ψάχναν και για την ψυχή τους, να δουν αν ήταν στη θέση της. Μ' αυτή ήταν άφαντη. Είχε μείνει πίσω στην πατρίδα, κοντά στους αγαπημένους νεκρούς και στους αιχμαλώτους, κοντά στα σπιτάκια, στα χωράφια, στις δουλειές και στα καζάντια.

Κι είπαν: Περαστικοί είμαστε, ας βολευτούμε όπως-όπως κι αύριο θα ματαγυρίσουμε στα μέρη μας. Κι αποζητούσαν τούτη την ελπίδα, σαν το ψωμί, το νερό και τ’ αλάτι.

   
Τόσοι ήταν. Ενάμισι εκατομμύριο Ρωμιοί Μικρασιάτες που στριφογύριζαν, τώρα στο καύκαλο της Ελλάδας, σαν περιπλανώμενοι Ιουδαίοι διωγμένοι από τη γη της Χαναάν. Και χτες, μόλις χτες να θυμάσαι πως ήσουνα νοικοκύρης! Ψάχναν τον αίτιο, αναθεμάτιζαν τον ουρανό της γης, αναθεμάτιζαν τον Κεμάλ, το Βενιζέλο, τον Κωνσταντίνο, την Αντάντ, τον πόλεμο, μα πριν απ’ όλα  τους ύπουλους τους «Συμμάχους», τους διπλοπρόσωπους, τους σφετεριστές που έκαναν μπίζνες κι αυτοκρατορική πολιτική με το αίμα και τη δυστυχία του λαού.»  

Απόσπασμα από το βιβλίο "Οι νεκροί περιμένουν" της Διδώ Σωτηρίου.

Οι πρώτες μέρες, στο λιμάνι κείνο, που ήταν η πόρτα της νέας πατρίδας μας, ήταν στυφές και πικρές μαζί. Η δυσεντερία μας θέριζε. Καθόμαστε κεί στο δρόμο, δίχως κανένα συναίσθημα ντροπής, κι αποπατούσαμε. Αυτό που ξέραμε ώς τότε σαν ανθρώπινη αξιοπρέπεια, διπλώθηκε στον προσφυγικό μπόγο. Μείναν μόνον οι χοντρές ανάγκες της ζωής, τυραννικές, απαίσιες.
      Μικροί μεγάλοι στριμωχνόμαστε όλοι σ' εκείνο το λιμάνι, αποβλακωμένοι, άβουλοι, με μια έμμονη ιδέα ο καθένας κι άλλος με μιαν άνοια αποκρουστική. Οι πιο τυχεροί ξέδιναν, γιατί κλαίγανε και βρίζανε και μούγγριζαν από πόνο.
      Μια νέα γυναίκα πετούσε από καιρό σε καιρό ένα τραγικό νανούρισμα. <<νάνι νάνι το παιδάκι μου να κάνει...>> Στην αγκαλιά της κρατούσε ένα μαξιλάρι που όλο το σκέπαζε και το φιλούσε και κοίταζε γύρω της πανικόβλητη. Κανένας δεν την πρόσεχε. Μόνο ο γέρο-πατέρας της πάσχιζε να την ησυχάσει.
     -Κορούλα μου, Ελένη μου, κάνε παιδί μου κουράγιο.
Αυτό ήταν το θέλημα του θεού...
      Κάποιος δημοσιογράφος που πρόσεξε τη σκηνή, κοντοστάθηκε και θέλησε να πληροφορηθεί.
      Άφησέ μας, χριστιανέ μου, έκανε ο γέρος. Τ' αγοράκι της έσκυψε να πάρει απ' την κούνια του κι αντί γι' αυτό πήρε το μαξιλάρι κι
έφυγε !

        Τη Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου του 2013 στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2^ου Γυμνασίου Αγρινίου «Κοσμάς ο Αιτωλός»  έγινε η παρουσίαση τριών βιβλίων με θέμα τη Μικρασιάτικη Καταστροφή.  Τα βιβλία ήταν: «Οι Νεκροί περιμένουν»,  ¨Μέσα στις φλόγες», και «Ματωμένα Χώματα».

        Το έργο «Οι Νεκροί περιμένουν» παρουσίασαν οι μαθήτριες Σιάχου Βαϊα, Κουτσομπίνα Διαμάντω, Διώτη Κωνσταντίνα, Μιχοπούλου Βασιλική, Καλογεράκη Θεοδώρα και Αλεξανδρή Πολυξένη. Το έργο «Μέσα στις φλόγες παρουσίασαν οι μαθητές Μανάκη Ελισάβετ, Μακρής Κωνσταντίνος, Ζαχαράκη Φωτεινή και Κουτρομάνου Δήμητρα. Το τρίτο έργο «Ματωμένα Χώματα» παρουσιάστηκε από τις μαθήτριες Φουρλίγκα Χριστίνα, Πλαστήρα Σταυρούλα, Τζάνη Μαρία, Μόσχου Ελένη και Καρατσώρη Αγγελική.

        Την παρουσίαση συντόνιζε η μαθήτρια Ξευγένη Νεφέλη. Υπεύθυνη της βιβλιοπαρουσίασης ήταν η καθηγήτρια Μαρία Αγγέλη σε συνεργασία με την καθηγήτρια Αγγελική Δαλιάνη.

        Η εκδήλωση ήταν εξαιρετικά και άρτια οργανωμένη. Αρχικά διαβάζονταν περιλήψεις των έργων και δινόταν τα βασικά τους πρόσωπα. Οι μαθητές διάβαζαν αποσπάσματα, τα οποία ανέλυαν και στη συνέχεια δινόταν η δυνατότητα στο ακροατήριο να υποβάλει ερωτήματα. Η εκδήλωση κατάφερε να μας μεταφέρει στους δύσκολους εκείνους καιρούς, να νιώσουμε και να συγκινηθούμε από το δράμα εκείνων των ανθρώπων. Ζωντάνεψαν σχεδόν μπροστά μας όλα αυτά που χρόνια ακούμε σαν απλές ιστορικές πληροφορίες. Μεταφερθήκαμε από το πεδίο της ιστοριογραφίας στο ανθρώπινο πεδίο που ζει τις σκληρές καταστάσεις ενός πολέμου. Έτσι κατορθώσαμε να κερδίσουμε μια ιστορική γνώση που θα μας ακολουθεί σ’ όλη μας την ζωή και θα μας διδάσκει το πόσο σκληρός και απάνθρωπος είναι ο πόλεμος γα τους λαούς.

        Θεωρώ ότι η βιβλιοπαρουσίαση αυτή πρόσφερε πολλά στις ιστορικές, αλλά πάνω απ’ όλα στις ανθρώπινες γνώσεις μου. Θεωρώ όμως ότι θα κέρδιζα ακόμη περισσότερα αν συμμετείχα κι εγώ σ’ αυτή. Σίγουρα, λοιπόν, θα ήθελα να είχα λάβει κι εγώ μέρος. Στις επόμενες βιβλιοπαρουσιάσεις θα συμμετάσχω σίγουρα!

Κατερίνα Κολώνια

 Μαθήτρια Β’1

Κουτσομπίνα Διαμάντω-Διώτη Κωνσταντίνα

Αλεξανδρή Πολυξένη-Καλογεράκη Θεοδώρα

Μιχοπούλου Βασιλική

Μανάκη Ελισάβετ-Μακρής Κωνσταντίνος

Μανάκη Ελισάβετ

Κουτρομάνου Δήμητρα-Ζαχαράκη Φωτεινή

Πλαστήρα Σταυρούλα-Φουρλίγκα Χριστίνα

Τζάνη Μαρία-Φουρλίγκα Χριστίνα

Μόσχου Ελένη

Καρατσώρη Αγγελική

Σιάχου Βαϊα

Ξευγένη Νεφέλη

                        ~*~

27 Φεβρουαρίου.

Η πολιτιστική ομάδα παρακολούθησε το ντοκιμαντέρ της σκηνοθέτιδας Μαρίας Ηλιού με τίτλο: ‘’Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης.’’

~*~

Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιστρέφοντας στο σχολείο γράφουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους.

Ενδεικτικά δημοσιεύουμε τα παρακάτω:

Στις 27 Φεβρουαρίου, η πολιτιστική μας ομάδα παρακολούθησε ένα ντοκιμαντέρ για τη Σμύρνη. Το ντοκιμαντέρ, της Μαρίας Ηλιού αναφέρονταν στις εποχές πριν την καταστροφή της πόλης με τους κατοίκους να γλεντούν, να έχουν ωραίες ενδυμασίες και γενικά είδαμε τον τρόπο ζωής τους. Επίσης είδαμε την Σμύρνη στις φλόγες και τις μέρες που ακολούθησαν. Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ ήταν «Σμύρνη».

Καθ’ όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ μιλούσαν κάποια πρόσωπα. Ο ένας κύριος είχε γεννηθεί στη Σμύρνη και όσα έλεγε μας συγκίνησαν, καθώς και αυτός φαίνονταν να νοσταλγούσε εκείνα τα χρόνια. Μια κυρία, που επίσης μίλησε σε αυτό το ντοκιμαντέρ ήταν πρόσφυγας δεύτερης γενιάς. Μίλησαν επίσης δύο ιστορικοί και μια ανθρωπολόγος. Οι εικόνες  που πρόβαλλε το ντοκιμαντέρ ήταν υπέροχες. Η εικόνα της Σμύρνης πριν την καταστροφή με τους ανθρώπους να προχωρούν στους δρόμους , είτε για βόλτα, είτε για δουλειά, σου προκαλούσε την αίσθηση μιας πόλης όπου όλα είναι σταθερά και τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί.

Όμως αυτό δεν ήταν έτσι. Όταν οι εικόνες της κατεστραμμένης Σμύρνης μπαίνουν στην προβολή… Εκεί πρέπει να ήταν το πιο συγκινητικό σημείο. Ο κύριος που γεννήθηκε εκεί, τα περιέγραφε όλα τόσο ζωντανά που νόμιζες ότι είσαι εκεί, μαζί τους, δίπλα στους ανθρώπους που παλεύουν να σωθούν!

Επιπλέον κάτι άλλο που μου προκάλεσε θυμό και θλίψη ήταν το ότι ενώ οι άνθρωποι πηδούσαν στη θάλασσα και κολυμπούσαν για να φτάσουν στα καράβια, οι ναύτες, είχαν πάρει διαταγές να τους ρίχνουν καυτό νερό στο κεφάλι. Οι σύμμαχοι από τους οποίους περίμεναν βοήθεια, μόνο βοήθεια δεν τους πρόσφεραν. Αξιοσημείωτο είναι επίσης , ότι πριν γίνει η καταστροφή, καθώς η ελληνική συνοικία βρίσκονταν στα παράλια, υπήρχαν πολλές φορές πτώματα Ελλήνων! Είναι πολύ στενάχωρο να βλέπεις ζωές τόσων πολλών ανθρώπων να καταστρέφονται σε ένα λεπτό!

Αυτό το ντοκιμαντέρ μου προκάλεσε πολλά συναισθήματα. Λύπης, θυμού, αλλά και υπερηφάνειας που οι Έλληνες τις Μικράς Ασίας και όλοι οι άλλοι κάτοικοι, όπως οι Αρμένιοι, οι Λεβαντίνοι , πάλεψαν μέχρι την τελευταία στιγμή να σωθούν, όμως δεν είχαν την βοήθεια που χρειαζόταν. Μου πρόσφερε πολλές γνώσεις και συγκλονίστηκα από όλα αυτά που συνέβησαν τότε. Εύχομαι να μου δωθούν και άλλες τέτοιες ευκαιρίες για γνώσεις, όπως αυτό το ντοκιμαντέρ και ένα πράγμα που έμαθα είναι ότι ακόμα και αν όλα φαίνονται εντάξει σήμερα, δεν σημαίνει ότι θα είναι έτσι και αύριο!

Κουτσομπίνα Διαμάντω

Β1

~*~

 Μαθαίνοντας πως θα πάμε να δούμε ένα ντοκιμαντέρ σχετικά για την καταστροφή της Σμύρνης, όλα τα παιδιά ήμασταν περίεργα για το τι επρόκειτο να παρακολουθήσουμε.
      Το ντοκιμαντέρ, της Μαρίας Ηλίου, λεγόταν ‘Σμύρνη’. Παρουσίασε όλα τα γεγονότα όπως ακριβώς έλαβαν χώρα σε αυτή την κοσμοπολίτικη περιοχή της Μικράς Ασίας. Οι ιστορικοί και οι μάρτυρες αυτών των στιγμών, αφηγούνταν τα γεγονότα με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Οι Τούρκοι κακομεταχειρίζονταν τους ανθρώπους, Έλληνες και Αρμένιους, μετά την άλωση της Σμύρνης. Τους σκότωναν και έπειτα τους πέταγαν στη θάλασσα. Νεαροί Τούρκοι έκοβαν τα χέρια και το λαιμό των νεκρών ώστε να πάρουν τα κοσμήματα. Όλες οι διηγήσεις είχαν και από μία νότα φοβίας, θλίψης, πόνου… Στο άκουσμά τους, αλλά και μέσα από αυτές τις εικόνες δημιουργούνταν απορίες, όπως γιατί τόσο μίσος απέναντι στους Έλληνες και τους Αρμένιους; Ένας ιστορικός μάλιστα χαρακτήρισε τη Σμύρνη όταν ήταν μέσα στις φλόγες, σαν ένα καρβουνισμένο τσόφλι, η οποία φράση έδειξε σε όλους πόσο τραγικά ήταν τα πράγματα!
     Προσωπικά, συγκινήθηκα, αλλά ανατρίχιασα, συγχρόνως, όταν ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος βγήκε από το γραφείο του Νουρεντίν, ο οποίος είπε «Εάν σας έκανε καλό, κάντε του καλό, εάν σας έβλαψε, βλάψτε τον» κι εκεί βρήκε ένα δραματικό θάνατο από τους Τούρκους, οι οποίοι του ξύρισαν τα γένια και του έβγαλαν τα μάτια. Καθ΄όλη τη διάρκεια της προβολής αγωνιούσα για το τι θα γινόταν μετέπειτα, αλλά και μια φωνή μέσα μου μου έλεγε πως αυτά που επρόκειτο να έβλεπα θα ήταν άκρως σοκαριστικά.          

Στο τέλος, όλοι συγκινηθήκαμε, αλλά ξέραμε πως οι αναμνήσεις των μαρτύρων θα τους θυμίζουν για πάντα την αδικοχαμένη, κοσμοπολίτικη Σμύρνη.
Να μην επαναληφθούν ποτέ ξανά τέτοια γεγονότα!

Κωνσταντίνα Διώτη

Β1

~*~

     Με αφορμή το πολιτιστικό πρόγραμμα που διεξάγεται αυτό το χρόνο στο σχολείο μας, η Β τάξη του 2^ου Γυμνασίου Αγρινίου παρακολούθησε ένα ντοκιμαντέρ σχετικό με την Σμύρνη. Με την παρότρυνση της υπεύθυνης καθηγήτριας κ. Αγγέλη αποφασίσαμε να παρακολουθήσουμε αυτό το ντοκιμαντέρ για να πάρουμε μια ιδέα των γεγονότων μέσω φωτογραφικού υλικού και προφορικών αφηγήσεων.

     Αρχικά, ξεκινήσαμε από το σχολείο και φτάσαμε στο Παπαστράτειο Μέγαρο. Με την αρχή του ντοκιμαντέρ όλοι σιώπησαν, καθώς ήθελαν να δουν αυτή την αληθινή ιστορία. Πραγματικά, ήταν κάτι το συγκλονιστικό. Η ταινία περιέγραφε με λεπτομερέστατα το χρονικό του ξεριζωμού. Επιπλέον, άνθρωποι που είχαν πολλές γνώσεις επί του θέματος μας έδωσαν να καταλάβουμε τι ένιωθαν οι άνθρωποι της εποχής.

      Οι εντυπώσεις μου πραγματικά πολλές. Δεν μπορώ να περιγράψω τα συναισθήματα που ένιωθα. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε ο τρόπος που διαχειρίζονταν οι Τούρκοι του Έλληνες αιχμαλώτους καθώς επίσης και η πυρπόληση αυτής της κοσμοπολίτικης πόλης. Αυτό που ένιωσα ήταν συγκλονιστικό. Άνθρωποι να ξεριζώνονται από την πατρίδα τους και να αναγκάζονται να μεταναστεύσουν χωρίς την θέλησή τους είναι απαράδεκτο. Ξαφνιάστηκα όταν είδα τα πτώματα ανθρώπων παρατημένα και εγκαταλελειμμένα στα σοκάκια και στους δρόμους της Σμύρνης.

      Τα συναισθήματα μου είναι ανάμεικτα. Βλέποντας το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ νιώθω πόνο και λύπη για όσους έζησαν αυτά τα πράγματα. Είναι λυπηρό να βλέπεις οικογένειες να ξεκληρίζονται και περιουσίες να καταστρέφονται σε μια στιγμή. Επιπλέον, πίστευα πως αυτοί οι άνθρωποι με κάποιο τρόπο θα σωθούν έστω και την τελευταία στιγμή, αλλά βοήθεια δεν έφτασε από πουθενά. Ήταν πραγματικά οδυνηρό. Ταυτόχρονα, ένιωθα και οργή καθώς οι Σύμμαχοι και ιδιαίτερα οι άνθρωποι που βρίσκονταν στα πλοία στην προκυμαία. Για να μπορούν να έχουν εμπορικές συναλλαγές με τους Τούρκους δεν έσωσαν αθώους ανθρώπους που πλήρωναν τις πράξεις άλλων. Προτίμησαν να χαθούν ανθρώπινες Ζωές για να μπορέσουν να έχουν ανταλλαγές με την Τουρκία.

       Τέλος, μπορώ να πω πως το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού ήταν αρκετά εποικοδομητικό και μας πρόσφερε πολλές γνώσεις και εμπειρίες επί του θέματος που φέτος ασχολούμαστε. Ήταν μια ευκαιρία να γνωρίζουμε το τι πραγματικά έγινε και τις συνέπιες που είχε. Βέβαια, πρέπει να ευχαριστήσουμε και τους καθηγητές που μας συνόδευσαν καθώς και την κ. Αγγέλη που μας παροτρύνει συνεχώς να παρακολουθούμε τέτοια ντοκιμαντέρ και άλλες σχετικές εκδηλώσεις. Σίγουρα αυτή η 
επίσκεψη θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου με ανεξίτηλα γράμματα και εύχομαι να ακολουθήσουν κι άλλες…

                  Μανάκη Ελισάβετ

Β²

                           ~*~

.
     Με αφορμή το πρόγραμμα της Πολιτιστικής μας ομαδας, στις 28-2-13 επισκεφθήκαμε το χώρο του παπαστρατείου Μεγάρου για να παρακολουθήσουμε το ντοκιμαντέρ "Σμύρνη".
    
      Ήταν μια εκπαιδευτική ταινια που παρουσίαζε τη Μικρασιατική Καταστροφή. Υπήρχαν συγκλονιστικές εικόνες από την καθημερινή ζωή στη Σμύρνη και το όμορφο λιμάνι της μέχρι την Πυρπολημένη Σμύρνη, με τους χιλιάδες νεκρούς και τις φλόγες. Ενώ, αρχικά η Σμύρνη ήταν μια πόλη με υψηλό βιοτικό επίπεδο και καλές σχέσεις μεταξύ των συνοικισμών της, κατέληξε να είναι σχεδόν αόρατη από τον καπνό και τις φλόγες. Τα πτώματα ήταν πάρα πολλά και ανάμεσά τους ήταν πολλοί Έλληνες: άντρες, γυναίκες και παιδιά.

     Οι ομιλητές ήταν ιστορικοί, αλλά και αυτόπτες μάρτυρες της Καταστροφής. Καθώς οι ιστορικοί μιλούσαν αντικειμενικά, πιο συγκινητικά ειναι τα λογια αυτών που τα έζησαν και ειδικότερα ενος Αρμένιου παππου. Αυτός αναπολεί τις καλές μέρες στη Σμύρνη και βουρκωμένος μιλά για την τελευτία μέρα. Συγκινημένος, λέει πως θυμάται τη μέρα που οι στρατιώτες πήραν τον πατέρα του και αυτός, όντας μικρο παιδι, έφυγε από εκεί με την οικογένειά του μη θέλοντας να το πιστέψει. Η πιο συγκινητική στιγμή είναι όταν λέει πως η Σμύρνη του έμαθε να εκτιμά την εξοχή, το φως του ΄΄ηλιου, την αγάπη, την καλοσύνη... Λέει πως δεν υπάρχει πόλη σαν αυτή και δεν πρόκειται να τη βρεις αλλού!
    Το ντοκιμαντέρ αυτό ήταν μια ιδιαίτερη εμπειρία. Παρακολουθώντας το, συγκινήθηκα όσο ποτέ άλλοτε με τέτοιου είδους ταινία. Συνειδητοποίησα πως η ζωή μπορεί να αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη και πως δεν είναι όλα δεδομένα, όπως τα θεωρούμε. Επίσης, κατάλαβα ότι ο πόλεμος είναι ότι χειρότερο μπορεί να συμβεί στους ανθρώπους και έχει πάρα πολύ κακές συνέπειες. Έτσι θέλω να ευχαριστήσω την καθηγήτριά μας, κα Μαρία Αγγέλη που μας έδωσε αυτή την ευκαιρία!                                                                                                                                                                                                                                                   Καλογεράκη Θεοδώρα,
                                                                                                                                     μαθήτρια Β΄1

Η Σμύρνη όπως όλοι ξέρουμε και έχουμε μάθει είναι μια κοσμοπολίτικη πόλη. 
Το ντοκιμαντέρ που είδαμε στο Παπαστράτειο Μέγαρο ήταν ένα πολύ καλό θέμα και μια αληθινή ιστορία που πραγματικά ήταν πολύ συγκινητική.
Αρχικά η Σμύρνη είναι μια πάρα πολύ εντυπωσιακή πόλη και μου έκανε εντύπωση η θέα της που ήτανε πάρα πολύ ωραία και τα σπίτια ήταν ωραία ακόμα και το λιμάνι ήταν πολύ ωραίο. Αλλά στη συνέχεια αυτή η πολύ μετατράπηκε σε φλόγες και μια ξεριζωμένη πόλη. Τα συναισθήματα μου ήταν πολλά και έντονα. Γιατί όποιος είναι μετανάστης και είναι μακριά από την χώρα του και τον τόπο του μπορεί να καταλάβει καλύτερα τι σημαίνει να φύγεις από την πόλη σου και να πας κάπου αλλού. Αυτή η ιστορία με συγκινεί πραγματικά και αυτό το ντοκιμαντέρ ήταν πολύ συγκλονιστικό και συγκινητικό! 
Νομίζω πως ήταν πολύ συγκινητικό όταν εκείνοι οι άνθρωποι μιλάγανε για την Σμύρνη. Ειδικά όταν ένας κύριος έλεγε πως η Σμύρνη τον έκανε έτσι όπως είναι, δηλαδή ήταν περήφανος που ήταν από τη Σμύρνη και δεν την είχε ξεχάσει και ούτε δεν θα την ξέχναγε ποτέ. Θυμόταν τα παλιά του χρόνια όταν ήταν αυτός μικρός και πιστεύω πως αυτό το κομμάτι του ντοκιμαντέρ ήταν πολύ συγκινητικό. Ακόμα πιο συγκινητικό ήταν όταν η Σμύρνη καταστράφηκε και όλος ο κόσμος έτρεχε για να σωθεί από τις φλόγες γιατί κανένας δεν το περίμενε ότι η ωραία κοσμοπολίτικη Σμύρνη θα καταστρεφόταν και θα ήταν κάποτε μια ξεριζωμένη πόλη.
Αφιερώσαμε δύο ώρες για να δούμε αυτό το ντοκιμαντέρ, αλλά πραγματικά άξιζε τον κόπο, γιατί μάθαμε την ιστορία της όμορφης Σμύρνης.
Θα ήθελα να το ξαναδώ αυτό το ντοκιμαντέρ γιατί ήταν πολύ συγκινητικό και συγκλονιστικό.

Ρομίνα  ,

Μαθήτρια Β'2