Παρουσίαση του βιβλίου του Παπαστράτου!

Η  Πολιτιστική ομάδα του 2ου Γυμνασίου Αγρινίου

Διοργανώνει  παρουσίαση του βιβλίου του Ευάγγελου Παπαστράτου με τίτλο:
«Η Δουλειά και ο Κόπος της»

Η παρουσίαση θα γίνει στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου, τη Δευτέρα,27 Ιανουαρίου 2014, ώρα 10 π.μ.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

Κουτρομάνου Δήμητρα, μαθήτρια Γ’Γυμνασίου.

Κουτσομπίνα Διαμάντω, μαθήτρια Γ’Γυμνασίου.

Διώτη Κωνσταντίνα, μαθήτρια Γ΄Γυμνασίου.

Αγγέλη  Ν.Μαρία, καθηγήτρια φιλόλογος.

ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!

Επίσκεψη στις καπναποθήκες Παπαστράτου

Πριν λίγες μέρες η Πολιτιστική ομάδα του 2^ου Γυμνασίου Αγρινίου επισκέφτηκε τις Καπναποθήκες ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ. Συνοδοί τους οι καθηγήτριες Μ. Αγγέλη και Α. Δαλιάνη.

Όλα τα παιδιά γοητεύτηκαν από τους χώρους και την ιστορία των κτηρίων.

Μαθήτριες και μαθητές της Πολιτιστικής Ομάδας  γράφουν εντυπώσεις και προτάσεις αξιοποίησης:

Eπίσκεψη στις καπναποθήκες των Αδελφών Παπαστράτου

      

   Σήμερα με το σχολείο μου επισκεφτήκαμε τις καπναποθήκες των Αδελφών Παπαστράτου.

 Υπάρχουν δυο κτίρια που στεγάζονταν οι καπναποθήκες. Το ένα είναι παλιό. Αυτό δεν το επισκεφτήκαμε όλο, μόνο μια αίθουσα. Μάθαμε όμως ότι αυτό το κτίριο λειτούργησε κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου ως το νοσοκομείο του  Ελληνικού  Ερυθρού Σταυρού. Ένας σημαντικός άνθρωπος νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο αυτό. Αυτός ήταν ο Οδυσσέας Ελύτης, όπως μας είπε η κ.Αγγέλη.

Έπειτα επισκεφτήκαμε το δεύτερο κτίριο το οποίο κατασκευάστηκε το 1969.ΣΤο δεύτερο κτίριο σήμερα λειτουργεί  το Πνευματικό κέντρο του Αγρινίου. Το κτίριο είναι εξαώροφο, αλλά μόνο ο πρώτος όροφος χρησιμοποιείται. Οι άλλοι όροφοι δεν χρησιμοποιούνται. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν μέσα τους κάποια μηχανήματα που χρησιμοποιούσαν οι καπνεργάτες.

Οι υπόλοιποι όροφοι δεν χρησιμοποιούνται για κάποιο σκοπό. Μένουν κενοί. Ένας όροφος ίσως μπορούσε να γίνει ένα Μουσείο μέσα στο οποίο να υπάρχουν όλα τα μηχανήματα και ίσως εκεί να υπάρχουν και κάποια άρθρα γι’ αυτά. Οι άλλοι όροφοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εξωσχολικές δραστηριότητες όπως: ένας όροφος για μαθήματα μουσικής. Μακάρι να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον.

                  Έλενα Κύρκου, μαθήτρια Β Γυμνασίου

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΙΣ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕΣ

ΑΔΕΛΦΩΝ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ

     Όταν επισκεφθήκαμε τις καπναποθήκες των Αδελφών Παπαστράτου, είδαμε  πολλά εντυπωσιακά πράγματα:

 Ένα από αυτά ήταν η εξωτερική όψη του κτιρίου που χτίστηκε το 1967-69, όπου ξεναγηθήκαμε στο εσωτερικό του. Το κτίριο αυτό έχει έξι ορόφους, οι οποίοι είναι σχεδόν ίδιοι και τεράστιοι. Ακόμη, σε κάθε όροφο υπήρχαν χοντρές κολώνες και σε κάποιους από αυτούς μικρά παράθυρα .Σε έναν από αυτούς τους ορόφους υπήρχε ένα θρανίο εκείνης της εποχής και ένα μηχάνημα που δεματοποιούσε τις αρμάθες με τον καπνό.

        Επιπλέον, απέναντι από το κτίριο αυτό υπάρχει άλλο ένα  κτίριο καπναποθηκών που χτίστηκε στο διάστημα του μεσοπολέμου, αλλά δεν μας επέτρεψαν να μπούμε γιατί δεν ήταν σε καλή κατάσταση.

       Κάποιοι από αυτούς τους χώρους μπορούν να αξιοποιηθούν από τον δήμο μας.

 Εγώ πιστεύω πως η ταράτσα, η οποία έχει πάρα πολύ καλή θέα από ολόκληρη την πόλη, αλλά και την λίμνη Τριχωνίδα, θα μπορούσε να γίνει μια καφετέρια με πισίνα. Επίσης, ένας ή δύο από τους υπόλοιπους χώρους θα μπορούσε να γίνει ένα Μουσείο με την ιστορία του καπνού στην πόλη μας. Αυτές είναι οι προτάσεις μου.

Ευχαριστώ τις καθηγήτριές μου που μου έδωσαν αυτή την εμπειρία!

                                             Δημήτρης Κωσταράς,

                      μαθητής Β΄2 Γυμνασίου

Ταξίδι περιήγηση στο… χθες της πόλης μας

     Την περασμένη εβδομάδα επισκεφτήκαμε με το σχολείο μας τις καπναποθήκες των αδερφών Παπαστράτου.  Είναι ένα συγκρότημα κτιρίων που αποτελείτε από τις παλιές καπναποθήκες, τις καινούριες, τα γραφεία, καθώς και το σπίτι που έμεναν οι αδερφοί Παπαστράτου όταν ερχόταν εδώ. Στην ξενάγηση ξεκινήσαμε από τις καινούριες καπναποθήκες, ένα εξαώροφο κτίριο . Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1962 και τελείωσε το 1969 και αποτελούσε υπερπολυτελέστατο, και αρκετά προχωρημένης αρχιτεκτονικής κτίριο για την εποχή του.  Ο κάθε όροφος είχε το κατάλληλο σχήμα παραθύρων και χώρο, ώστε ο φωτισμός να είναι κατάλληλος για να γίνονται σωστά οι εργασίες.  Ένας τεράστιος ανελκυστήρας τους ένωνε όλους. Στην κορυφή του κτιρίου, μια ταράτσα δίνει μια απίστευτη θέα σε ολόκληρη την πόλη του Αγρινίου, ως και την λίμνη Λυσιμαχεία . Το κτίριο αυτό, συνδέεται με μια ράμπα με τις παλιές καπναποθήκες, δεν είχαμε την δυνατότητα να τις δούμε όλες λόγο της παλαιότητας τους, αλλά η τεράστια σάλα που είδαμε όταν διαβήκαμε την ράμπα ήταν αξιοθαύμαστη.

     Δυστυχώς, τα κτίρια αυτά δεν έχουν αξιοποιηθεί εποικοδομητικά ακόμη, ωστόσο μετά την δωρεά τους στον δήμο αποτελούν εγκαταστάσεις του. Θα ήταν καλό να την αξιοποιήσει, έτσι ώστε να συμβάλει στον πολιτισμό και τη γνώση (π.χ. μουσείο, βιβλιοθήκη κ.λπ.) .

     Η επίσκεψη ήταν ένα ευχάριστο διάλειμμα στην καθημερινότητα του σχολείου. Ένα ζωντανό μάθημα που μακάρι να έχει συνέχεια.

Ευχαριστούμε…

Καρατσώρη Αγγελική

Γ1

Επίσκεψη στις καπναποθήκες

       

           Η  επίσκεψή μας στις καπναποθήκες των Αδερφών Παπαστράτων ήταν πολύ επιμορφωτική, καθώς επίσης και πολύ χρήσιμη για το  πολιτιστικό πρόγραμμά μας. Η κυρία Έφη Τσακανίκα, που ήταν η ξεναγός μας, είχε διάθεση και θέληση να μας εξηγήσει με κάθε λεπτομέρεια τη λειτουργία, τη χρήση των αποθηκών και να μας απαντήσει στις απορίες μας.

Πιο αναλυτικά: μας ξενάγησε σε έναν από τους ορόφους του παλιού κτιρίου, που χτίστηκε στην περίοδο του Μεσοπολέμου, και σε όλους τους ορόφους του νεότερου κτιρίου, όπου εντοπίσαμε διαφορές, κυρίως στο μέγεθος και στον αριθμό των παραθύρων. 

          Η κυρία Έφη μας έδειξε επίσης, μια μηχανή, η οποία έκανε δέματα τον καπνό και μας έδειξε και την ταράτσα  του κτηρίου με απέραντη θέα. Εκεί παρατηρήσαμε τη μόνωση, όχι μόνο της ταράτσας, αλλά και των υπόλοιπων ορόφων.

          Με την ξενάγησή μας στο χώρο μου ερχόταν στο μυαλό διάφορες ιδέες αξιοποίησης του κτιρίου. Μπορεί ίσως να γίνει ένα εμπορικό κέντρο, πράγμα το οποίο  θα συμβάλλει στην οικονομικά ανάπτυξη της περιοχής μας ή ένα ξενοδοχείο και η ταράτσα μπορεί να γίνει μια καφετέρια ή και ένα εστιατόριο, καθώς έχει θέα και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.  

Ακόμη, μπορεί ένας όροφος να γίνει ένα Μουσείο καπνού, για να παραμείνει η ιστορία του τόπου μας και η προσπάθεια των Παπαστράτων.

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τις καθηγήτριές μας κυρία Μ. Αγγέλη και Α. Δαλιάνη, καθώς επίσης την ξεναγό μας κυρία Έφη Τσακανίκα για τη σημαντική εμπειρία που μας έδωσαν.

                           

  Παρά Καλλιρόη, 

μαθήτρια Β΄ Γυμνασίου

Επίσκεψη στις καπναποθήκες

Η επίσκεψή μας στις καπναποθήκες μας άφησε πολύ καλές εντυπώσεις. Μάθαμε πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα.

Αρχικά πήγαμε στον πρώτο όροφο αυτού του κτηρίου, όπου σήμερα αξιοποιείται για χορό και γυμναστική. Ο χώρος αυτός και οι άλλοι που επισκεφτήκαμε φαινόταν αρκετά καινούργιοι και με πολύ καλή αρχιτεκτονική, παρόλο που χτίστηκαν περίπου 90 χρόνια πριν.

Ύστερα επισκεφτήκαμε τους επάνω ορόφους των καπναποθηκών οι οποίοι χρησιμοποιούνταν για την επεξεργασία και την δεματοποίηση των καπνών. Οι σάλες ήταν τεράστιες, αλλά  και με εξαιρετική μόνωση για την εποχή τους, έτσι ώστε να μην χαλάει ο καπνός από την υγρασία.

Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να δούμε τα μηχανήματα με τα οποία γινόταν η επεξεργασία και η διαλογή του καπνού, αλλά βρήκαμε ένα αρκετά παλιό μηχάνημα με το οποίο γινόταν η δεματοποίηση του καπνού.

Τέλος ανεβήκαμε στην ταράτσα του κτηρίου αυτού. Η μόνωση ήταν εντυπωσιακή, ενώ η θέα ολόκληρης της πόλης εκπληκτική!

Δυστυχώς το κτήριο αυτό δεν αξιοποιείται σήμερα. Για λόγους οικονομίας πιστεύω ότι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως δημόσια κτήρια. Να μεταφερθούν κάποιες υπηρεσίες στους χώρους τους.

Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Τσακανίκα για την απίστευτη ξενάγηση καθώς και την κυρία Αγγέλη για την υπέροχη αυτή εκδρομή που οργάνωσε!

Πολυτίμη Σκεπετάρη,

μαθήτρια Β’ Γυμνασίου.

Επίσκεψη στις καπναποθήκες Αδ.Παπαστράτου

        Τη Δευτέρα 16 Δεκέμβριου 2013 τα τμήματα Β2 και Γ1 του σχολείου μας επισκέφθηκαν τις καπναποθήκες των Αδ.Παπαστράτου στο Αγρίνιο. Ξεναγός μας, η κα.  Έφη Τσακανίκα και συνοδοί μας οι κυρίες Αγγέλη Μαρία και Δαλιάνη Αγγελική. Εισήλθαμε στο καινούριο κτίριο και μέσω μιας μικρής γέφυρας περάσαμε στο παλιό. Εκεί είδαμε το χώρο εργασίας των καπνεργατών, που ήταν μια μεγάλη αίθουσα με λίγα παράθυρα και ξύλινες πόρτες και σκάλες, στις οποίες μας απαγορεύτηκε να περάσουμε για λόγους ασφαλείας.

        Φεύγοντας από την ίδια γέφυρα περάσαμε ξανά στο πιο καινούριο, εξαώροφο κτίριο. Ανεβαίνοντας από τις σκάλες παρατηρήσαμε πως όλοι οι όροφοι ήταν πανομοιότυποι με μόνη διαφορά ότι στους πάνω ορόφους τα παράθυρα ήταν πιο μεγάλα. Δυστυχώς , οι αίθουσες ήταν άδειες και δεν μπορούσαμε να δούμε τα εργαλεία, μπορούσαμε όμως να φανταστούμε τις καπνεργάτριες να επεξεργάζονται τον καπνό. Η κ.Τσακανίκα μας βοήθησε σ’αυτό περιγράφοντάς μας με λεπτομέρειες τη διαδικασία και λύνοντας μας τις όποιες απορίες είχαμε. Μας εξήγησε επίσης πως υπήρχαν δυο σκάλες σε κάθε όροφο, αλλά και ασανσέρ. Στο τέλος της επίσκεψης μας ανεβήκαμε στην οροφή του κτιρίου και είδαμε την αξέχαστη θέα όλου του Αγρινίου μπροστά μας. Στεναχωρήθηκα παρ’όλα αυτά που ένα τόσο όμορφο και μεγάλο κτίριο είναι ακόμη αναξιοποίητο. Θα μπορούσε, κατά τη γνώμη μου, να γίνει ένα Μουσείο καπνού όπου άνθρωποι και από άλλες περιοχές θα μπορούν να μάθουν την ιστορία μας.

Καλογεράκη Θεοδώρα

Μαθήτρια Γ1

Επίσκεψη στις καπναποθήκες Αδελφών Παπαστράτου

          Η επίσκεψη στις καπναποθήκες των αδελφών Παπαστράτου που πραγματοποίησε η πολιτιστική ομάδα του σχολείου μας ήταν πολύ επιμορφωτική. Όλα όσα είδαμε εκεί μας έκαναν μεγάλη εντύπωση σε όλους μας. Αρχικά επισκεφθήκαμε το παλαιό κτίριο των καπναποθηκών στο οποίο περάσαμε μέσα από το νεότερα κτισμένο. Δυστυχώς μπορέσαμε να επισκεφθούμε μόνο τον έναν όροφο του κτιρίου καθώς δεν ήταν ασφαλές το υπόλοιπο. Το εσωτερικό του ήταν ξύλινο και με πολύ όμορφη αρχιτεκτονική. Επίσης διέθεται λίγα παράθυρα ώστε να εγκλωβίζεται η υγρασία.

          Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το πιο καινούριο κτίριο το οποίο ήταν μεγαλύτερο  από το άλλο και διέθεται έξι ορόφους από μία μεγάλη αίθουσα. Σε μία από τις αίθουσες του κτιρίου υπήρχε ένα εργαλείο που χρησιμοποιούταν για την Παρασκευή καπνού, το οποίο μας προκάλεσε μεγάλη έκπληξη.

          Ο μεγάλος αυτός χώρος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί  ως χώρος φιλοξενίας μουσείου ιστορίας του καπνού, εφόσον το κτίριο προϋπήρξε  χώρος επεξεργασίας και παρασκευής του. Η επίσκεψη μας στις καπναποθήκες των αδελφών Παπαστράτου υπήρξε πολύ ενδιαφέρουσα και ευχάριστη και μας προσέφερε ποικίλες εμπειρίες.

Ζαχαράκη Φωτείνη,

Μαθήτρια Γ’ γυμνασίου.

  

ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Αξιοποίηση Προφορικών μαρτυριών

Στα πλαίσια του Πολιτιστικού Προγράμματος αξιοποιήθηκε και η Προφορική Ιστορία.

Η προσφυγή στις προφορικές μαρτυρίες, αποτελεί ένα τρόπο αναζήτησης και καταγραφής πληροφοριών, κυρίως όσων είναι δύσκολο ή και αδύνατον να συμπληρωθούν από άλλες πηγές.

Ως υπεύθυνη του προγράμματος ενθάρρυνα και προέτρεψα τα παιδιά να πάρουν συνεντεύξεις, αφού συνδιαμορφώσαμε ένα ενδεικτικό ερωτηματολόγιο…

Από την πολύχρονη εμπειρία μου σε ερευνητικές εργασίες και σχολικές δραστηριότητες συμπεραίνω, ότι οι προφορικές μαρτυρίες προκαλούν πιο άμεσα το ενδιαφέρον των μαθητών. Δεν είναι υπερβολή να πω, ότι γοητεύουν τα παιδιά, που ανακαλύπτουν τη γνώση με ένα διαφορετικό τρόπο  από το συνηθισμένο, την ανάγνωση ενός βιβλίου…

Κατά τη διάρκεια του Πολιτιστικού προγράμματος λοιπόν, μαθητές και μαθήτριες κατέγραψαν προφορικές συνεντεύξεις από γονείς, γιαγιάδες, παππούδες, καθηγητές, γείτονες κ.ά.

Καπνός, καπνοκαλλιέργεια, καπναποθήκες, καπνοπαραγωγοί, καπνεργάτες, καπνεργάτριες, καπνεμπόριο και Παπαστράτος… αποτελούν λέξεις κλειδιά!

Μ.Α.

Παραθέτουμε  μερικές συνεντεύξεις που έχουν απομαγνητοφωνηθεί μέχρι τώρα:

v  

ΟΥΡΑΝΙΑ ΣΙΔΕΡΗ

Η προσωπική μου εμπειρία σχετικά με την εργασία στα καπνά:

Ήμουν μικρή όταν οι δικοί μου δούλευαν στα καπνά. Δεν θυμάμαι να με έπαιρναν μαζί τους, γιατί ήταν κουραστικό. Είχε ζέστη και είχε φίδια στο χωράφι. Ήμουν μόνο τριών χρονών, αλλά παρόλα αυτά θυμάμαι κάποιες εικόνες:

Όπως αυτή που φυτεύαμε καπνό με το τρακτέρ και το φυντάνι με μια μηχανή που ποτέ δεν έμαθα πως τη λένε.

Μόνο μια φορά με πήραν στο χωράφι ύστερα από τρία ποτήρια κλάμα! Ήθελα κι εγώ να δω τι ήταν αυτό που με χώριζε όλη τη μέρα από τους γονείς μου και καθόμουν στη γιαγιά μου.

Δεν μου άρεσε που τους έβλεπα να κουράζονται, να ιδρώνουν, να ζεσταίνονται.

Αντίθετα εκείνοι το διασκέδαζαν αφού είχαν τον τότε 14 χρονών αδελφό μου να τους κάνει φάρσες και να τους λέει αστεία, που κι εγώ γελούσα κι ας μην καταλάβαινα τι ήταν.

Ύστερα από ένα χρόνο η καλλιέργεια του καπνού θα απαγορευτεί. Πολλές οικογένειες θα πέσουν οικονομικά και θα γυρίσουν από εκεί που άρχισαν. Οικονομικά θα τους «φροντίσει» το κράτος δίνοντάς τους επιδοτήσεις.

Λίγα χρόνια αργότερα το 2012-13 επιστρέφει ο κόσμος στην καπνοκαλλιέργεια, αφού δεν έχουν ούτε να φάνε!

Εμείς ξαναξεκινήσαμε φέτος το καλοκαίρι. Ήθελα κι εγώ να βοηθήσω να βγάλουμε το ψωμί μας. Έτσι κι έγινε.

Δεν φοβόμουν την ιδέα της κούρασης, αλλά στεναχωρήθηκα πολύ που χάσαμε όλο το καλοκαίρι στη δουλειά. Ούτε ένα μπάνιο στη Λευκάδα φέτος. Έμεινε κλειστό το σπίτι. Όλο το καλοκαίρι οι γονείς μου ήταν με την ψυχή στο στόμα μην μας πιάσουν…

Οι διαδικασίες ξεκίνησαν από το Μάρτιο και τελείωσαν τον Αύγουστο.

Δεν ήταν καθημερινή η απασχόληση, αλλά δεν μπορούσες και να λείψεις.

Ήμουν  πολύ χαρούμενη που θα ξεκινούσαμε κάτι όλοι μαζί.

Την πρώτη εβδομάδα με πονούσε το κορμί μου. Μη σας πω ότι απ’ τη χαρά μου δούλευα εγώ πιο πολύ από όλους. Μετά τη δεύτερη εβδομάδα άρχισα να κουράζομαι. Να κάνω τα πάντα πλέον με τεμπελιά.

«Άντε ήπιες νερό τι μ’ στρώθ’κες κατά’ής;», έλεγε και ξανάλεγε η γιαγιά μου.

Ζεσταινόμουνα και βαριόμουνα. Αυτό που δεν παλευόταν άλλο ήταν οι ακρίδες. Και μόνο στη σκέψη ανατριχιάζω πάλι.

Αν δεν είχαμε και τον 24 χρονών πλέον θείο μου να μας κάνει πλάκα για να γελάμε, όταν κουραζόμασταν, θα αργούσαμε  πιο πολύ.

Παρόλα αυτά δεν θα έλεγα όχι να ξαναβάζαμε καπνά και του χρόνου.

[Προφορική αφήγηση Ουρανίας Σιδέρη, μαθήτριας Β2 Δεκέμβριος 2013]

v  

AΡΕΤΗ ΜΑΚΡΗ

Ονομάζομαι Αρετή Μακρή και γεννήθηκα στο Χαλκιόπουλο Βάλτου, στις 4 Φεβρουαρίου 1971.Ξεκίνησα να δουλεύω στις καπναποθήκες Παπαστράτου στη Μεγάλη Χώρα [Ζαπάντι] το 1992.Μέσα σε δυο χρόνια σταμάτησα να δουλεύω, γιατί οι αποθήκες έκλεισαν.

Ποια ήταν η εργασία σου; Μπορείς να μου περιγράψεις;

Λοιπόν, περνούσε το λεωφορείο του Παπαστράτου για να μας μεταφέρει από τα σπίτια στις καπναποθήκες και το αντίστροφο. Στην αρχή δούλευα σ΄ ένα μεγάλο πάγκο, ξεφύλλιζα τον καπνό από τις αρμάθες φύλλο – φύλλο και τον καθάριζα. Σε κάθε πάγκο δούλευαν δύο γυναίκες. Αργότερα πήγα εκεί που έβγαιναν οι τόγκες, δηλαδή τα δέματα που φτιάχναμε, όταν έβγαινε ο καπνός απ’ τις μηχανές. Εγώ έραβα τις τόγκες.

Στις καπναποθήκες εργάζονταν πολλοί;

Υπήρχαν τρεις βάρδιες:

Μία από τις 5:30 το πρωί μέχρι τις 2το μεσημέρι, μία από τις 2 μέχρι τις 10 το βράδυ και μια νυχτερινή από τις 10 μέχρι τις 5:30 το πρωί.

Σε κάθε βάρδια δούλευαν 350 άτομα, άνδρες και γυναίκες. Εργάτες έρχονταν από το Αγρίνιο και από τα γύρω χωριά.

Υπήρχαν εκεί εργαλεία, μηχανήματα;

Ναι. Υπήρχε ένας ιμάντας που περνούσε μπροστά μας και καθαρίζαμε τον καπνό. Συνέχιζε μέχρι τις τόγκες.

Μετά φορτώνανε τον καπνό σε φορτηγά και τον στέλνανε σε άλλο εργοστάσιο να κοπεί και να γίνει τσιγάρα.

Ποιες συνθήκες ήταν στην καπναποθήκη;

Το κτήριο ήταν ευρύχωρο με μικρά παράθυρα για να μην χαλάει ο καπνός. Είχαμε κυλικείο και κάναμε ένα διάλειμμα, γύρω στο ένα τέταρτο, για φαγητό.

Ο καπνός μύριζε πολύ έντονα κι αυτό είχε επιπτώσεις στην υγεία. Οι περισσότεροι, οι πιο μεγάλοι κυρίως, έχουν πεθάνει από τον καπνό.

Ποιες οι σχέσεις μεταξύ σας και με τ’ αφεντικά;

Οι σχέσεις μας ήταν καλές. Αναπτύξαμε φιλίες με τους εργαζόμενους. Και με το αφεντικό καλά τα πηγαίναμε. Ήταν απαιτητικός στη δουλειά αλλά ήταν καλός μαζί μας.

Πληρωνόσασταν ικανοποιητικά;

Ναι. Ο μισθός που παίρναμε ήταν ικανοποιητικός. Παίρναμε 250.000δραχμές το μήνα και παίρναμε και τα δώρα μας στις γιορτές.

Απεργίες κάνατε;

Απεργίες δεν κάναμε. Ήμασταν όλοι ικανοποιημένοι με  τη δουλειά και την αμοιβή μας.

Δούλευες και στα χωράφια;

Ναι. Είχαμε και δικά μας καπνά. Νοικιάζαμε χωράφια και φυτεύαμε. Μαζεύαμε κάθε χρόνο από  την κορυφή του καπνού το σπόρο. Τον ξηραίναμε και τον σπέρναμε τον Απρίλιο σ’ ένα κομμάτι του χωραφιού. Το σπόρο που είχε πετάξει βλαστό τον λέγαμε φυντάνι. Σ’ ένα μήνα περίπου αυτό μεγάλωνε, σκεπασμένο με νάυλον.

Ύστερα το βγάζαμε από τις φυντανιές και το φυτεύαμε στο χωράφι. Το σκαλίζαμε το ποτίζαμε κάθε 15 μέρες.

Σε ένα μήνα μαζεύαμε το πρώτο χέρι ή το πατόφυλλο. Δηλαδή μαζεύαμε 3-4 φύλλα καπνού από τον πάτο του φυτού. Μετά μαζεύαμε δεύτερο χέρι, τρίτο, τέταρτο και τέλος το κορφόφυλλο. Μαζεύαμε ένα χέρι κάθε βδομάδα.

Τον καπνό που μαζεύαμε τον αρμαθιάζαμε. Κάθε αρμάθα καπνό  ήταν περίπου 1-1,5 μέτρο.

Μετά τον βάζαμε σε σιδερένιες λιάστρες και τον σκεπάζαμε με νάυλον, για να ξεραίνεται πιο  γρήγορα.

Όταν ξεραινόταν, τον φτιάχναμε «βαντάκια», δηλ. δέναμε τις αρμάθες δέκα- δέκα και το χειμώνα που είχε υγρασία να μην τρίβεται τον φτιάχναμε δέματα και τον δίναμε στον Παπαστράτο.

Υπήρχαν πολλά είδη καπνού;

Υπήρχε το τσεμπέλι, το μυρωδάτο, το βιρτζίνι, το σίγμα, ο μπασμάς… Εμείς είχαμε τσεμπέλι!

Είχατε καπνό πριν τη δουλειά στον Παπαστράτο ή μετά;

Πρώτα πήγα στο εργοστάσιο και κατά τη διάρκεια της δουλειάς μου εκεί είχαμε και δικά μας καπνά.

Θα ήθελες να ανοίξουν ξανά σήμερα οι καπναποθήκες;

Ναι, φυσικά. Πολύς κόσμος θα είχε δουλειά και θα είχαμε μεγαλύτερο εισόδημα.

Ευχαριστώ πολύ μαμά, για τη βοήθειά σου!

[Προφορική συνέντευξη της Αρετής Μακρή-Καλογεράκη στην κόρη της Θεοδώρα, μαθήτρια Γ1]

v  

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΣΑΤΣΟΥ

«Mε λένε Αικατερίνη Τσάτσου κι γεννήθηκα 23 Φλεβάρη 1932, στον Πόδο Ναυπακτίας. Οι γονείς μου ασχολούνταν με τα χωράφια κι την κτηνοτροφία.

Εργάστηκα στις αποθήκες Παπαστράτου. Η εργασία μου ήταν να επεξεργάζομαι τα ξερά καπνά. Δηλαδή, ανοίγαμε τα δέματα και τα καθαρίζαμε. Στη σειρά που έπρεπε να πάνε, υπήρχε μια μηχανή για το κάθε είδος καπνού. Έπειτα, τα φορτηγά έπαιρναν τις τόγκες, (τα δέματα) κι τις πήγαιναν στην Αθήνα, ώστε να βγουν τα τσιγάρα.

Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων εκείνα τα χρόνια ήταν τα κτήματα με τον καπνό, τα σιτάρια, τα καλαμπόκια. Γενικά οι δουλειές εκείνα τα χρόνια ήταν γύρω από τα κτήματα.

Στις καπναποθήκες έπαιρναν δέματα καπνού από τους παραγωγούς και έπειτα τα ξεχώριζαν σε είδη. Αυτά μαζεύονταν σε τόγκες (δέματα) και πήγαιναν στην Αθήνα για να βγουν τσιγάρα.

Οι σημαντικότερες καπναποθήκες εκείνη την εποχή ήταν του Παπαστράτου, του Ηλιού, και Παναγόπουλου.

 Οι αδελφοί Παπαστράτου κάνανε πολλές δωρεές στο Αγρίνιο. Έφτιαξαν πάρκο, χάρισαν Γυμναστική Εταιρεία, έφτιαξαν  επίσης γραφεία… κι άλλα.

Σήμερα έχουμε μεγάλη ανάγκη από δωρεές και φιλάνθρωπους, αλλά που να τους βρούμε!

Για τα Παπαστράτεια το μόνο που ξέρω ήταν ότι διοργάνωναν γιορτές. Εγώ λόγω των παιδιών μου και λόγω των δουλειών δεν είχα χρόνο για γιορτές…»

[προφορική συνέντευξη της καπνεργάτριας Αικατερίνης Τσάτσου στον εγγονό της Σπύρο Σαμαρά, μαθητή Β’ τάξης Γυμνασίου. Νοέμβριος 2013]

              v  

Προφορική συνέντευξη της
Κωνσταντίνας Κατσαρού 
στην εγγονή της Σαρδέλη Μαρία,

μαθήτρια Β ² Γυμνασίου

-       Πού γεννηθήκατε; Πότε;

Γεννήθηκα το 1948 στα Ελληνικά Μεσολογγίου.

-   Εργαστήκατε στον καπνό;
Όλα μου τα χρόνια τα πέρασα και παράγοντας καπνό και δουλεύοντας ως καπνεργάτισσα στις καπναποθήκες.

- Τι ακριβώς; Καλλιεργούσατε στα χωράφια ή εργαστήκατε στις καπναποθήκες;

Πέρασα και από τα δύο επαγγέλματα.

-   Πώς ήταν η εργασία σας; Μπορείτε να μας περιγράψετε;

Πρώτα θα σας περιγράψω την εμπειρία του καπνοπαραγωγού που έχω. Ξεκινούσαμε απ’ τον Φεβρουάριο βάζοντας τον σπόρο να γίνει, ώστε να το φτιάξουμε φιντάνι. Έπειτα το φιντάνι το βγάζαμε, οργώναμε το χωράφι με το ΑΛΟΓΟ και με το αλέτρι και το φυτεύαμε. Μετά το σκαλίζαμε και στις αρχές του καλοκαιριού κάθε βράδυ το μαζεύαμε. Στη συνέχεια πηγαίναμε όλοι στο σπίτι, καθόμασταν κάτω στην αυλή και το περνούσαμε με την βελόνα στην κλωστή. Ύστερα, το τοποθετούσαμε στον ήλιο και όταν ξεραίνονταν το μαζεύαμε, το κρεμούσαμε στις αποθήκες αφού το έχουμε κάνει βαντάκια. Το χειμώνα, που μαλάκωνε το κάναμε δέματα. Τέλος έρχονταν οι καπνέμποροι, το έλεγχαν και άμα είχες καλό κίτρινο καπνό σου έδιναν περισσότερα χρήματα.

Και τώρα θα σας διηγηθώ το επάγγελμά μου ως καπνεργάτισσα. Ξεκινούσα από τις 5 το πρωί έως τις 2 όπου ήταν η δική μου βάρδια. Υπήρχε πάρα πολύ έντονη μυρωδιά. Εγώ καθάριζα τα φύλλα. Έβγαζα τα σάπια-μαύρα από τα κίτρινα. Είχε τόση πολλή σκόνη και ζέστη, που όταν έβγαινες έξω τίναζες το χέρι σου και έβγαζε σκόνη.

- Στις καπναποθήκες εργάζονταν πολλοί; Άντρες, γυναίκες, παιδιά;

Το επάγγελμα αυτό απασχολούσε άτομα άνω των 18 ετών. Πάνω από χίλια εργατικά χέρια έβγαζαν το ψωμί τους απ’ τα καπνά. Άνδρες και γυναίκες εργάζονταν.

-  Υπήρχαν εκεί εργαλεία, μηχανήματα;

Βεβαίως και υπήρχαν μηχανήματα. Ήταν τα υγραντήρια, τα ταπί, οι μηχανές που έκαναν τα δέματα και οι μηχανές που τα πρεσάρζανε (έφτιαχναν δηλαδή τις τόγκες).

-  Ποιες συνθήκες επικρατούσαν στην καπναποθήκη;
Είχαν επιπτώσεις στην υγεία σας;

Η σκόνη που σου δημιουργούσε βρογχίτιδα ακόμα και καρκίνο!

-   Ποιες οι σχέσεις μεταξύ σας με τα αφεντικά;

Πάρα πολύ καλές σχέσεις. Δεν είχαμε κανένα παράπονο.

-  Πληρωνόσασταν ικανοποιητικά;

Ναι, πάρα πολύ ικανοποιητικά. Ήμουν πάρα πολύ ευχαριστημένη. Έπαιρνα 250 χιλιάρικα το μήνα, που τότε ήταν ΠΟΛΥ καλά λεφτά.

-  Απεργίες κάνατε; Θυμάστε κάποια μεγάλη;

Απεργίες, όχι δεν κάναμε. Διότι δεν είχαμε λόγο να διαμαρτυρηθούμε. Ήταν όλα μια χαρά.

-  Θα θέλατε ν’ ανοίξουν σήμερα οι καπναποθήκες;

Βεβαίως θα ήθελα. Όλοι πιστεύω θα το επιθυμούσαν. Ένας λόγος είναι επειδή δεν υπάρχουν δουλειές εδώ στο Αγρίνιο. Τόσες οικογένειες έζησαν με αυτή τη δουλειά...

v  

Προφορική συνέντευξη από την κυρία Ελένη Κρίκου στην μαθήτρια

 Ελένη Κουτούκη

-Που γεννηθήκατε; Πότε;

-Γεννήθηκα στο Αγρίνιο. Το 1957.

-Εργαστήκατε στα καπνά;

-Ναι, εργάστηκα.

-Καλλιεργούσατε στα χωράφια;

-Ναι, είχαμε δικά μας χωράφια και βάζαμε καπνό.

-Μπορείτε να μας περιγράψετε τα διάφορα στάδια της καπνοκαλλιέργειας;

-Πρώτα, παίρναμε το σπόρο και τον σπέρναμε σε βραγιές. Το σπόρο τον βάζαμε και έκλωθε και μετά τον σπέρναμε και τον σκεπάζαμε από επάνω με νάιλον για να φυτρώσει γρήγορα. Για να γίνει το φιντάνι χρειάζονταν τρεις μήνες αφού οργώναμε τα χωράφια. Το σκαλίζαμε, το ποτίζαμε μέχρι να γίνουν για να τα μαζέψουμε και όταν αρχίζαμε να τα μαζεύουμε τα περνάγαμε 4 χέρια. Το φέρναμε στο σπίτι τα αρμαθιάζαμε με βελόνες αργότερα πήραμε και μηχανές αρμαθιάσματος. Μετά το βάζαμε στις λιάστρες και ύστερα τα παίρναμε και τα φτιάχναμε δέματα για να τα πουλήσουμε στον έμπορο και αυτός με τη σειρά του να τα δώσει στο εργοστάσιο για να τα φτιάξουν τσιγάρα.

-Ποια ήταν η δυσκολότερη φάση;

-΄Οταν τα μαζεύαμε. 

-Γιατί ήταν τόσο δύσκολη; 

-Γιατί έπρεπε να σηκωθούμε πολύ πρωί γιατί άμα έβγαινε ο ήλιος τα καπνά μαραίνονταν και δεν μπορούσαμε να τα μάσουμε.

-Εργάζονταν όλα τα μέλη της οικογένειας στα καπνά;

-Ναι, όλα τα μέλη της οικογένειας για να τα βγάλουμε πιο γρήγορα.

-Άφηνε κέρδος ικανοποιητικό ο καπνός;

-Για την εποχή αυτή άφηνε.

-Πότε εγκαταλείψατε την καπνοκαλλιέργεια; Γιατί;

-Την σταματήσαμε το 1992 γιατί δεν είχαν καλή τιμή πια.

-Τώρα με τι ασχολείστε;

-Με τα οικιακά και τις ελιές.

-Θα θέλατε να ξαναγυρίσετε στην καπνοκαλλιέργεια;

-Ναι, γιατί έχεις μαζεμένη την οικογένεια σου.

-Και κάτι τελευταίο, υπήρχε κίνδυνος υγείας στα καπνά;

-Ναι, από τα φάρμακα από τα έντομα και από τα φίδια. Ακόμη και από την σκόνη. Δεν ήταν λίγες οι φορές που βρήκαμε φίδι κάτω από τον καπνό.

          v  

ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΠΑΝΤΙΟΡΑ ΚΑΛΛΙΡΟΗ ΣΤΗ ΜΑΘΗΤΡΙΑ 

ΠΑΡΑ ΚΑΛΛΙΡΟΗ

-Πού γεννηθήκατε και πότε;

-Γεννήθηκα στη Λυσιμαχεία, σε ένα χωριό του Αγρινίου, το 1945.

-Εργαστήκατε στα καπνά;

-Ναι, εργάστηκα και για αρκετά χρόνια.

-Καλλιεργούσατε στα χωράφια;

-Ναι, καλλιεργούσα στα χωράφια, τα οποία ήταν 15-20 στρέμματα.

-Μπορείτε να μας περιγράψετε τα διάφορα στάδια της καπνοκαλλιέργειας;

-Το Φεβρουάριο βάζαμε το φυντάνι και το σπέρναμε στις βρεές και μετά από 40 μέρες το πηγαίναμε στα χωράφια και το φυτεύαμε. Μετά από ένα μήνα πηγαίναμε και το μαζεύαμε, το πηγαίναμε σπίτι και τα αρμαθιάζαμε με τις βελόνες και το φτιάχναμε αρμάθες και το απλώναμε στις λιάστρες. Μετά το φτιάχναμε βαντάκια και τον Οκτώβριο με Νοέμβριο που έπιαναν οι βροχές ήταν έτοιμα, γιατί ο καπνός είχε μαλακώσει.

-Ποια ήταν η δυσκολότερη φάση και γιατί;

-Η δυσκολότερη φάση ήταν το μάζεμα, γιατί έπρεπε να σηκωθούμε πολύ νωρίς το πρωί.

-Εργάζονταν όλα τα μέλη της οικογένειας στα καπνά;

-Ναι, όλα οι γονείς μου και τα 5 αδέρφια μου.

-Άφηνε κέρδος ικανοποιητικό ο καπνός;

-Για εκείνη την εποχή άφηνε αρκετά ικανοποιητικό κέρδος.

-Πότε εγκαταλείψατε την καπνοκαλλιέργεια και γιατί;

-Εγκατέλειψα την καπνοκαλλιέργεια το 1967,γιατί παντρεύτηκα.

-Τώρα με τι ασχολείστε;

-Τώρα ασχολούμαι με τα οικιακά και με την καλλιέργεια ελιάς.

-Θα θέλατε να ξαναγυρίσετε στην καπνοκαλλιέργεια;

-Φυσικά και θα ήθελα ,όχι για εμένα αλλά για τους νέους ,γιατί θα έχει ικανοποιητικό κέρδος ειδικά στην εποχή που βρισκόμαστε.

ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΠΝΕΡΓΑΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΑΝΔΡΕΣΣΑ

Της μαθήτριας Κατερίνας Ανδρέσσα.

Πού γεννηθήκατε και πότε;

Γεννήθηκα στο Δοκίμι Αγρινίου το 1965.

Εργαστήκατε στον καπνό;

Ναι, δούλευα στον καπνό από μικρό παιδί, ήμουν δεν ήμουν 7 ετών.

Τι ακριβώς;

Καλλιεργούσατε στα χωράφια ή εργαστήκατε στις καπναποθήκες;

Στα χωράφια καλλιεργούσαμε καπνό κάθε καλοκαίρι. Βέβαια, η προετοιμασία ξεκινούσε από την άνοιξη.

Πώς ήταν η εργασία σας, μπορείτε να μας την περιγράψετε;

Κάθε χρόνο όταν τελείωνε το μάζεμα του καπνού, μαζεύαμε το σπόρο για την επόμενη χρονιά. Όταν ερχόταν η άνοιξη, φυτεύαμε τους σπόρους του καπνού και φτιάχναμε τα φυντάνια ( δηλαδή τα φυτώρια για τη νέα σοδειά). Μόλις αναπτυσσόταν στους περίπου 8 πόντους, το μεταφυτεύαμε στα χωράφια. Την εποχή εκείνη, που ήμουνα περίπου εφτά χρονών, δεν υπήρχαν μηχανές φύτευσης και έτσι το φύτεμα γινόταν κουραστικό. Με ένα σουφλερό εργαλείο ανοίγαμε τρύπα στο χώμα και φυτεύαμε το φυντάνι. Μετά από δύο εβδομάδες περίπου, το σκαλίζαμε γιατί είχαν φυτρώσει ζιζάνια, ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί. Το σκάλισμα γινόταν νωρίς το πρωί ή το απόγευμα. Τι κουραστική δουλειά! Εγώ έκανα τις βοηθητικές δουλειές γιατί ήμουν μικρός. Και έφτανε η ώρα του μαζέματος. Πόσο ήθελα να κοιμηθώ τα πρωινά που με ξυπνούσε η μάνα μου για να φύγουμε για το χωράφι… Εγώ κουβαλούσα τα φύλλα με ένα καροτσάκι μέχρι το σπίτι.

Το μάζεμα ξεκινούσε από το τελευταίο φύλλο, που λεγόταν πατόφυλλο και σταδιακά, προχωρούσε το μάζεμα μέχρι το κορφόφυλλο. Η ζέστη μας εξαντλούσε μα αυτή ήταν η δουλειά μας. Και μετά στην αυλή του σπιτιού, γινόταν το αρμάθιασμα. Αφού τα κάναμε βαντάκια, τα βάζαμε στις λιάστρες να ξεραθούν. Σε κανά δυο βδομάδες ήταν έτοιμα να τα κάνουμε δέματα. Μετά τα βάζαμε στην αποθήκη να μαλακώσουν και να έρθει ο έμπορος να τα πάρει.

Υπήρχαν ικανοποιητικές αμοιβές;

Οι αμοιβές ήταν καλές απ’ ότι  έλεγαν οι γονείς μου. Αργότερα τα χρήματα από τον καπνό, όχι μόνο μας συντηρούσαν, αλλά περίσσευαν και βάζαμε στην άκρη. Θυμάμαι και κάποιες χρονιές, όμως, που από δικιά μας απροσεξία ο καπνός χάλασε και δεν πήραμε φράγκο. Αλλά αυτό ήταν σπάνιο στα τόσα χρόνια που έζησα από κοντά την καλλιέργεια του καπνού.