Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη
Η ζωή μας
Σε βλέπω
παιδί στο μακρινό χωριό
σου
τελειώνει το σχολείο, ξεχύνεται
ο χείμαρρος βουητό
στους δρόμους, τρέχεις
ξαναμμένος να προλάβεις
το Γιωργή
Σε βλέπω
κληρωτός στ’ αλβανικά
βουνά
φωνάζοντας αέρα στον
εχθρό
πάλι στο απόμερο χωριό
σου, η Κατοχή,
Ο Εμφύλιος, δύσκολα
χρόνια, η φυγή στην πόλη…
Σωτήρης Σαράκης
Στα χρόνια της Κατοχής οι άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα
αντιμετώπισαν το πρόβλημα της επιβίωσης.
Πολλοί περιήλθαν σε
κατάσταση εξαθλίωσης και άδειασαν κυριολεκτικά τα σπίτια τους, μεταφέροντας
είδη ρουχισμού, προικός, καθώς και οικιακά σκεύη, για ανταλλαγή με σιτάρι,
καλαμπόκι, όσπρια κλπ.
Οι προφορικές μαρτυρίες
που ακολουθούν είναι ενδεικτικές του αγώνα για την επιβίωση.
Στον
αγώνα αυτό συμμετείχαν και τα παιδιά!
Παιδιά της
Κατοχής αφηγούνται:
«Στην κατοχή ήμουνα
οχτώ, δέκα χρονών παιδάκι.
Και η μαμά έπαιρνε ένα
παιδί κι ο μπαμπάς άλλο παιδί μαζί του. Η
μεγάλη αδελφή μου φύλαγε τα υπόλοιπα… Εμείς πηγαίναμε να δώσουμε εμπόρευμα για να πάρουμε τρόφιμα: λάδι, καλαμπόκια,
τυριά.
Ανεβήκαμε στο φορτηγό των Ιταλών. Καθόμουνα μέσα σε μια ρόδα
από λάστιχο. Κι έκατσα σαν να ‘ταν φωλίτσα,
έτσι μικρούτσικο που ήμουνα εγώ. Εκεί ξέχασα τα σανδάλια μου τα ξύλινα. Τα
τσοκαράκια μου.
Και κατέβηκα και περπάταγα
ξυπόλητο. Και πήγαμε στα χωριά της Γαστροσυκιάς. Στο Καναλάκι της Πρέβεζας. Πάνω
ψηλά στη Θεσπρωτία. Και περπατούσα ξυπόλητο, οχτώ χρονών παιδάκι! Το
διανοείσαι;
Κάναμε ανταλλαγή. Η μαμά μου πουλούσε ρούχα και καλλυντικά.
«Τοκαλόν» η κρέμα και «μπριόλ». Αυτά θυμάμαι. Και ρούχα απ’ την προίκα της… Οι
πρόσφυγοι είχανε πολλά ασπρικής και θα σου δείξω ένα κομπινεζόν τώρα με τούλι
και κέντημα.
Και τα χρυσαφικά τους
πουλούσανε! Αμ’ τι νόμισες. Πώς ζήσανε;
Πηγαίναμε όχι μόνο Θεσπρωτία.
Ξηρόμερο, Ζαβέρδα, Πάλαιρο και Λευκάδα…»
[Απόσπασμα προφορικής
αφήγησης της Αγαθής Κατεφίδη στη Μαρία Ν. Αγγέλη, 29/5/2013.
Δημοσιεύτηκε στο βιβλίο
της Μ. Ν. Αγγέλη με τίτλο :Σχολική ενδυματολογία, εκδόσεις Πασχέντη]
Περάσαμε πολύ δύσκολα χρόνια !
«Περάσαμε πολύ δύσκολα
χρόνια. Πέτρινα χρόνια!
Πείνα;
Γύρισα όλη την Ήπειρο
παιδάκι. Να πηγαίνω να πουλήσουμε τα πράγματά μας όλα, για να φέρουμε το
σιτάρι, το καλαμπόκι, να ζήσουμε[…]
Όλα. Δεν είχα αφήσει τίποτα εδώ μέσα, όλα!
Σ’ ένα μπόγο στον ώμο, και όποιο
αυτοκίνητο. Ήταν Ιταλοί τότε, οι Ιταλοί ήταν λίγο ελαστικοί, έπαιρναν κόσμο.
Μέχρι την Ήπειρο τα πουλάγαμε για να φέρουμε καρπό, τρόφιμα…
Εδώ πίσω περιμένανε σαν
τα χελιδόνια, με ανοιχτό το στόμα… Πώς να ζήσουν;
[Απόσπασμα προφορικής
αφήγησης της Κωστούλας Ιωάννου στη Μ.Ν.
Αγγέλη]
Πιάσκε ο πόλεμος!
«Γεννήθηκα στην Πυρσόγιαννη Ηπείρου το1930.Εφτά χρονών πήγα
σχολείο. Μέχρι την Τετάρτη Δημοτικού…
Μετά πιάσκε
ο πόλεμος.28η Οκτωβρίου, μέρα Δευτέρα ήτανε. Το χωριό
μ’ ήταν στα σύνορα. Δυστυχώς, απ’ την πρώτη μέρα πιάσκε ο πόλεμος εκεί…»
[Απόσπασμα από
προφορική αφήγηση του Θεοφάνη Βέτσα στη Μ. Ν. Αγγέλη. Δημοσιεύτηκε στο βιβλίο
με τίτλο: Σχολική ενδυματολογία]
«Όταν ήμουν στο
Δημοτικό ξεκίνησε ο πόλεμος του ΄40 και αναγκαστικά σταμάτησα το σχολείο.
Βέβαια και ο πόλεμος να
μην άρχιζε θα έπρεπε να το σταματήσω, για να δουλέψω για να βοηθήσω την οικογένεια…»
[Απόσπασμα από
προφορική αφήγηση του Βασίλη Κούση γεν.1933, στην εγγονή του Έρη Κούση.
Δημοσιεύτηκε στο βιβλίο με τίτλο: Σχολική Ενδυματολογία]
~*~
Αντιπολεμικό ποίημα
Με αφορμή το κείμενο του Γ. Μαγκλή
<<Γι’ αυτό πάντα
ΕΙΡΗΝΗ>>
Τι εστί πόλεμος, σήμερα, δεν ξέρουμε.
Όλα τα καλά και όλα τα αγαθά ευτυχώς
τα έχουμε.
τι έχουν ζήσει και πονούν.
Λένε τέτοια ΦΡΙΚΗ, ποτέ να μη τη
ζήσουμε!
Να είμαστε αγαπημένοι κι έτσι να
συνεχίσουμε.
Ο πόλεμος κάνει τον άνθρωπο να ξεχνά
να σπέρνει κακό και όλα να τα
ποδοπατά.
Πόλεμος σημαίνει φτώχεια, πόνος,
θλίψη,
ένα κενό που κανείς δεν μπορεί να
καλύψει.
Οι μανάδες τα παιδιά τους θρηνούν
Και όλη μέρα κλαίνε και μοιρολογούν.
Όλοι έλεος ζητούν
μα οι μεγάλες δυνάμεις τους αγνοούν.
Παντού χύνεται αίμα
και μέχρι όλοι να σκοτωθούν δεν
δίνεται τέρμα.
Στη μάχη τα όπλα μόνο μιλούν.
Φωνές, κακό σε όλη την πλάση
αντηχούν.
Γι’ αυτό πάντα ΕΙΡΗΝΗ να επικρατεί,
το φως του Ήλιου ποτέ να μην κρυφτεί!
Σαρδέλη Μαρία
μαθήτρια Β'γυμνασίου
~*~
Αντιπολεμικό
ποίημα
Πόλεμος,
λέξη ανίερη
πόλεμος,
λέξη στάχτη
πόλεμος,
δίχως λογική
πόλεμος,
ίσον σκοτάδι.
Ορισμός
πολέμου: ο θάνατος
Και το
αποτέλεσμά του κακό,
Όσο η
ζωή τ’ ανθρώπου
Μέσα στης
γης το χώμα…
Ερείπια
φέρνει ο πόλεμος
Κλάμα μόνο
και πόνο,
Όνειρο μόνο
η λευτεριά
Που κρέμεται
στον ώμο.
Οι
πόλεις αδειάζουν
Και οι
δρόμοι κλειστοί
Τα σπίτια
να καίνε
Και σπάει
σιωπή
Με του
κόσμου τη βουή!
Και όμως
ακόμα
Πεθαίνουν
αυτοί
Που αδύναμοι
είναι
Σ’αυτή
τη ζωή…
Και ποια
τα όνειρά τους;
Και ποια
η ζωή;
Αφού
άλλοι δικάζουν
Την ώρα τους
στη γη.
Παλικάρια
σφάζονται
Λεβέντες
πεθαίνουν
Στο όνομα
της λευτεριάς
Χάνονται,
στη γη εμπαίνουν.
Και μόνο
σαν έρθει η Άνοιξη
Ζεσταίνει
λίγο η καρδιά τους
Ο πόλεμος
σαν τέλειωσε
Ήρθε και
η λευτεριά τους!
Και όλοι
αδέρφια είμαστε,
Μα κοίτα
τους πως ορμάνε
Καρδιές να
ξεριζώνουνε
Μαχαίρια
σαν κρατάνε.
Δήμητρα
Κουτρομάνου
Μαθήτρια
Γ’ Γυμνασίου
