Η πολιτιστική ομάδα του 2ου Γυμνασίου Αγρινίου οργάνωσε εκδήλωση στην Αίθουσα τελετών του σχολείου στις 14 Μαΐου 2013.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε το Πολιτιστικό πρόγραμμα που εκπονήθηκε τη σχολική χρονιά 2012-2013:

«Από τα Ματωμένα Χώματα στη νέα πατρίδα…

Ο ξεριζωμός, η προσφυγιά και η Ελπίδα!»

Την παρουσίαση του προγράμματος παρακολούθησαν:

Ο Σχολικός Σύμβουλος φιλολόγων κ.Ιωάννης Νεραντζής, η Πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Προσφύγων Αγρινίου κ.Κυριακή Ιωακειμίδου, η Ταμίας του Συλλόγου, η κ.Μαρίτσα Βασιλειάδου, πρόσφυγας 2ης γενιάς,συνταξιούχος Γραμματέας της κοινότητας Αγίου Κων/νου Αγρινίου. Ο Σύλλογος των καθηγητών, η μαθητική κοινότητα και Γονείς των μαθητών.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΑΝ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΣΙΝΟΣ,

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΕΣΤΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΥΝΤΖΟΥ ΚΩΝ/ΝΑ ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

~*~

Πρόγραμμα

· «Η Σμύρνη καίγεται», τραγούδι

· «Από τα Ματωμένα χώματα… πρόσφυγες στο Αγρίνιο», Μαρία Ν. Αγγέλη

· «Από την αποβίβαση στη Σμύρνη μέχρι τη συνθήκη τηςΛωζάνης», Τ. Σακελλαρόπουλου.

Διαβάζει η Ελισάβετ Μανάκη

· «Όταν θα δείτε στα υψώματα φωτιές…», μαρτυρία Ελένης Καραντώνη.

· Διαβάζει η Δήμητρα Κουτρομάνου

· «Πρόσφυγες στην Ελλάδα», από : Οι νεκροί περιμένουν, Δ. Σωτηρίου.

Διαβάζει η Θεοδώρα Καλογεράκη

· «Τι σε μέλει εσένανε», παραδοσιακό τραγούδι

· «Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου. Η προσφυγομάνα κοινότητα», Ανδρέα Ψωμιάδη.

Διαβάζει η Κωνσταντίνα Διώτη

· «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο Αγρίνιο», Φάνη Βέτσα.

Διαβάζει ο Αθανάσιος Σαγάνης

· Βασιλική Γεωργαντζέλη, η καπνεργάτρια», Μαρίας Αγγέλη.

Διαβάζει η Διαμαντένια Κουτσομπίνα

· «Η καπνεργάτρια», Αρ. Μπαρχαμπά.

· Απαγγέλλει η Φωτεινή Ζαχαράκη

· «Ηλίας Ηλιού, ο καπνέμπορος», Μαρίας Αγγέλη.

Διαβάζει ο Συμεών Βασιλόπουλος

· Χοροί, από τη χορευτική ομάδα.

Διδασκαλία χορών: Έφη Κωνσταντίνου

Πολιτιστική ομάδα

· Π. Αλεξανδρή, Α. Ανδρέσσα, Θ. Αριστόπουλος, Σ. Βασιλόπουλος, Β. Βλάχος, Β. Γεροθόδωρου, Ι. Γρίβα, Θ. Δαράβαλης, Κ. Διώτη, Φ. Ζαχαράκη, Θ. Καλογεράκη, Α. Καρατσώρη, Α. Κολώνια, Δ. Κουτρομάνου, Δ. Κουτσομπίνα Β. Κρέτσης, Γ. Κρικρής, Α. Κωνσταντίνου, Θ. Λαμπροκωστοπούλου, Κ. Μακρής, Ε. Μανάκη, Ι. Μαρούκας, Β. Μιχοπούλου, Ε. Μόσχου, Α. Νικολάε , Κ. Νταλαγιώργος, Ι. Νταλαπέρα, Π. Ντέμου, Σ. Πλαστήρα, Β. Σιάχου, Μ. Τζάνη, Χ. Φουρλίγκα, Ε. Χριστοπούλου, Γ. Αναστασίου, Α. Γεωργομήτρος, Π. Καραθάνος, Π. Κρέτσης, Β. Μακρής, Ε. Μπέστια, Π. Μυγδάκης, Α. Πάσχου, Α. Σαγάνης, Γ. Σταμάτης, Κ. Σχίζας, Μ. Σωτηράκης, Φ. Σωτηρόπουλος, Ε. Τσούφη

· Συνεργάστηκαν: Σωτηρία Κόνιαρη, Ρομήνα Μπούση, Νεφέλη Ξευγένη, Αμαρίλντα Πέπα, Σάρα Μινάι, Ραφαήλ Τραγουλιάς, Θεοδώρα Παπούλια, Ιφιγένεια Κουτούκη~.~

· Υπεύθυνη Πολιτιστικού Προγράμματος: Μαρία Ν. Αγγέλη

· Συνμμετείχαν: Ανδρονίκη Καλαμάρα, Κώστας Δέδες, Ευθυμία Κωνσταντίνου

· Επιμέλεια Ιστοσελίδας: Κουτσομπίνα Διαμάντω, Καρατσώρη Αγγελική

~*~

Από τα Ματωμένα Χώματα …

πρόσφυγες στο Αγρίνιο(1922)

Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη

Αυτή τη σχολική χρονιά(2012-2013), με αφορμή τα 90 χρόνια από τη θλιβερή επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής,από την αρχή διαβάσαμε και αναλύσαμε το κείμενο της Δ. Σωτηρίου:

«Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη».

Ο κεντρικός ήρωας Μανώλης Αξιώτης, έφηβος κατεβαίνει από το χωριό του τον Κιρκιντζέ στην κοσμοπολίτικη ΣΜΥΡΝΗ. Ο αφηγητής μας μεταδίδει το θαυμασμό του για τους χώρους που συναντά: λιμάνι, προκυμαία, σπίτια, μαγαζιά, το καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής κλπ. Καθώς και για τους ανθρώπους:τιςομορφοστολισμένες κυράδες, τις ξεντεκολτεδιασμένες κοπέλες κλπ.

Το εντυπωσιασμένο βλέμμα του παιδιού «φωτογραφίζει» την τοπιογραφία και ανθρωπογεωγραφία της περιοχής.

Οι μαθητές γοητεύονται από την περιγραφή του Μανώλη. Γνωρίζουν τα αξιοθέατά της, τους κατοίκους της πόλης…

Αφού αναλύσαμε το κείμενο που αναφέρεται στη Σμύρνη του 1910 κάποια στιγμή περάσαμε και στην περίοδο του1919-1922.Είδαμε ντοκιμαντέρ για το Μικρασιατικό πόλεμο που έληξε με την καταστροφή το 1922.

Η κοσμοπολίτικη πόλη μετά την πυρπόληση έμοιαζε σαν καρβουνιασμένο τσόφλι…

Και ύστερα είδαμε τους 1.500.000 περίπου πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Ελλάδα. Και το ντοκιμαντέρ τελείωνε με την εγκατάσταση των προσφύγων σε οικισμούς οι οποίοι ολοένα και προόδευαν...Γίνονταν χωριά και πόλεις που έφερναν ονόματα από τις αλησμόνητες πατρίδες…

Μοιράστηκα με τα παιδιά τις εντυπώσεις και τα συναισθήματά μου από τα ταξίδια μου στη σημερινή Σμύρνη. Ismir, όπως την αποκαλούν οι Τούρκοι.

Με την ολοκλήρωση της διδακτικής ενότητας οι μαθητές «έστησαν» τη δική τους Σμύρνη! Στους τοίχους των αιθουσών… Φωτογραφίες, άρθρα, ποιήματα κλπ. ήταν τα υλικά τους!

Η ενότητα στο μάθημα της Λογοτεχνίας είχε ολοκληρωθεί.

Πρότεινα στα παιδιά, αν ήθελαν , να συνεχίσουμε την έρευνά μας στα πλαίσια ενός Πολιτιστικού προγράμματος. Έτσι, θα μπορούσαμε να ερευνήσουμε και την εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή μας: στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου. Και ίσως να επισκεφτούμε και κάποιο άλλο μέρος, όπου εγκαταστάθηκαν και πρόκοψαν οι Πρόσφυγες. Για παράδειγμα τα Γιάννενα ή το Ναύπλιο.

Εντύπωση μου προκάλεσε η προθυμία των παιδιών. Δήλωσαν συμμετοχή 49 μαθητές! Κατά τη διάρκεια της πολύμηνης έρευνας όμως συμμετείχαν ενεργά άλλοι 10, αν και τυπικά δεν ανήκαν στην ομάδα! Ήταν οι εξωτερικοί μας συνεργάτες!

Ευχάριστο επίσης ήταν το γεγονός ότι μέλη της περσινής πολιτιστικής ομάδας μας ήθελαν να βοηθήσουν. Η Θεοδώρα Παπούλια, η Ιφιγένεια Κουτούκη, η Ζωή Ζαχαράκη, η Λαμπρινή Θεοδωροπούλου κλπ ήταν ευπρόσδεκτοι στην ομάδα μας και η βοήθειά τους σημαντική!

Το Νοέμβριο 2012 επισκεφτήκαμε την Έκθεση :Δύο φορές Ξένος, στο Μουσείο Μπενάκη. Ήταν μια ιδιαίτερη εμπειρία όχι μόνο για τα παιδιά, αλλά και για τις συνοδούς καθηγήτριες.

Η έρευνα:

i)Βιβλιογραφία

Από την αρχή έδωσα στα παιδιά σχετική βιβλιογραφία. Επέλεξα λογοτεχνικά κείμενα που αναφέρονται στα ιστορικά γεγονότα που θα ερευνούσαμε. Μέσα από τη λογοτεχνία κατανοούν ευκολότερα την Ιστορία.

Η κρατική τηλεόραση(ΕΡΤ) ευτυχώς, είχε πολλές εκπομπές –αφιερώματα για τη Σμύρνη και τους Πρόσφυγες. Επίσης ο Τύπος είχε σχετικά ένθετα. Αρκετά παιδιά με ενημέρωναν ή μου έφερναν ένθετα.

Μου άρεσε που είχαν ευαισθητοποιηθεί τόσο! Και πιο πολύ μου άρεσε που ενημέρωναν κι εμένα και τους συμμαθητές τους!

Κάποια άλλα ψάχνοντας τα ράφια της βιβλιοθήκης τους ανακάλυψαν βιβλία, που ίσως δεν τα είχαν ανοίξει ποτέ. Όπως: Ματωμένα χώματα, Η Σμύρνη στις φλόγες, Η αρχόντισσα της Σμύρνης κλπ. Δώρα των γονιών ή των συγγενών…

Τα προέτρεψα να τα διαβάσουν και να τα παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους. Είναι αλήθεια ότι τα πιο πολλά το είδαν ως αγγαρεία, όπως μου εξομολογήθηκαν στη συνέχεια. Όταν όμως τα ξεκίνησαν σιγά σιγά τους κέντρισαν το ενδιαφέρον.

Κάποια άλλα απλώς αντέγραψαν μια σελίδα για να μου φέρουν ένα απόσπασμα που τους άρεσε. Το δέχτηκα και τα ενθάρρυνα συνέχεια… Τελικά, σε συνεργασία με την κ. Δαλλιάνη οργανώσαμε μια παρουσίαση τριών βιβλίων της Δ. Σωτηρίου. Ομολογώ ότι τόσο τα παιδιά που παρουσίασαν τα βιβλία όσο και τα παιδιά που υπέβαλαν ερωτήσεις στη συνέχεια, μας εξέπληξαν.

Ανάλογη παρουσίαση ποιημάτων για τη Σμύρνη και την Ιωνία διοργάνωσε το Β1 την ημέρα της ποίησης.

Παρότρυνα τα παιδιά να γράψουν διηγήματα, ποιήματα, ακροστιχίδες κ.ά. Πολλά ανταποκρίθηκαν. Η Αγγελική, η Ευανθία, ο Φίλιππας, η Κατερίνα, η Μαντώ, η Κωνσταντίνα, η Νεφέλη, η Δήμητρα , η Ελισάβετ, η Ελένη … μου έδωσαν εξαιρετικά δείγματα δημιουργικής γραφής!

Κάποια έργα τους αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της ομάδας μας. Και κάποια στο Δέντρο της Μνήμης που ρίζωσε στη σχολική μας αίθουσα!

ii)Προφορική ιστορία

Πέρα από τη βιβλιογραφία αξιοποιήσαμε και την προφορική ιστορία, η οποία είναι εξίσου σημαντική με τη γραπτή ιστορία. Με τη μέθοδο της προφορικής ιστορίας μέσα από το λόγο που διατυπώνουν τα ίδια τα υποκείμενα για το παρελθόν, επιδιώκεται η ιστορία από τη βάση. Έρχονται στο προσκήνιο οι σιωπές και οι παρανοήσεις της επίσημης ιστορίας, γράφει ο Paul Thompson, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του ESSEX.

Βέβαια σήμερα δεν ζουν πρόσφυγες πρώτης γενιάς. Για να ζει κάποιος και να θυμάται τα γεγονότα πρέπει να έχει περάσει τα 95!

Η υπέργηρη κ. Μελπομένη Ηλιοπούλου είναι 90 χρονών. Γεννήθηκε προσφυγούλα. Μόλις το πλοίο τους έβγαλε στην Ελλάδα… Και θυμάται μόνο μέσα από τις αφηγήσεις των γονιών της τα γεγονότα. Θυμάται όμως την εγκατάσταση και τη ζωή τους στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου.

Πήραμε συνεντεύξεις από πρόσφυγες δεύτερης και τρίτης γενιάς… Η κ. Αγαθή, ο κ. Νίκος, η κ. Μαρίτσα, η κ. Αθηνά κλπ. μας μίλησαν για τους πρόσφυγες γονείς τους και για τους προσφυγικούς συνοικισμούς του Αγρινίου…

Ενδιαφέρον επίσης ήταν ότι τα παιδιά έψαξαν το γενεαλογικό τους δέντρο και βρήκαν ότι είχαν ρίζα προσφυγική. Ο Θάνος είχε προπάππο πρόσφυγα, η Μαρία και η Ιουλία προγιαγιά…

iii)Eπιτόπια έρευνα

Κατά τη διάρκεια της έρευνας αξιοποιήσαμε το λιγοστό ελεύθερο χρόνο μας. Κάποια Σαββατοκύριακα περπατήσαμε στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου. Κάναμε επιτόπια έρευνα. Χαρτογραφήσαμε τους δρόμους, καταγράψαμε οδωνύμια, φωτογραφίσαμε τα εναπομείναντα προσφυγικά σπιτάκια, συζητήσαμε με τους κατοίκους, ακούσαμε μικρασιάτικα τραγούδια, μυρίσαμε ωραία φαγητά, γευτήκαμε σμυρναίικα κουλουράκια και γλυκά! Αυτές τις βόλτες τις απόλαυσαν ιδιαίτερα τα παιδιά.

iv)Aρχειακό υλικό

Αναζητήσαμε υλικό και στα Γενικά Αρχεία του Κράτους στο Μεσολόγγι. Καθώς και στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών στην Αθήνα.[…]

v) Τραγούδια και χοροί

Παράλληλα η συνάδελφος Έφη Κωνσταντίνου με προθυμία ανέλαβε να διδάξει Μικρασιάτικους χορούς. Οι μαθήτριες έμαθαν να χορεύουν. Οι μαθητές αρκέστηκαν στο ρόλο των θεατών…[…]Όλοι όμως τραγούδησαν Σμυρναίικα τραγούδια!

vi)Εκπαιδευτική εκδρομή

Μια ακόμα εκπαιδευτική εκδρομή στο Πολεμικό Μουσείο Ναυπλίου, έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά να δουν φωτογραφικό υλικό και μερικά αντικείμενα από διάφορες φάσεις της νεώτερης ιστορίας. Ανάμεσα στις οποίες και οι Βαλκανικοί πόλεμοι και ο Μικρασιατικός…[…]

· Η έρευνα και η μελέτη αυτού του σημαντικού υλικού βοήθησε τα παιδιά να κατανοήσουν το θέμα που αφορά σ’ ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεώτερης εθνικής ιστορίας μας.

· Γνώρισαν τους πρόσφυγες του Αγρινίου…

· Μέσα από το τοπικό γίνεται καλύτερα κατανοητό το εθνικό θέμα. Και φυσικά η γνώση είναι ουσιαστική, όταν υπάρχει η προσωπική εμπλοκή και η ανακάλυψη από τον ίδιο το μαθητή.

Τότε το Δέντρο της Γνώσης και της Μνήμης ριζώνει και καρποφορεί…

Το υλικό που συγκεντρώσαμε, και ιδιαίτερα το πρωτογενές είναι πολύ σημαντικό.

Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε μια έκδοση ενός τόμου. Προς το παρόν φυλάσσεται στο Αρχείο της Ομάδας μας. Ίσως αξιοποιηθεί μελλοντικά…

Κλείνοντας, να Ευχαριστήσω από καρδιάς όλους εκείνους που μας άνοιξαν την πόρτα και ξεδίπλωσαν τις μνήμες τους για την ανάγκη της έρευνάς μας.

Επίσης να ευχαριστήσω τους μαθητές για την ωραία συνεργασία μας. Και τους συναδέλφους που συμμετείχαν στην έρευνα αυτή: Έφη Κωνσταντίνου, για τη διδασκαλία των χορών. Κώστα Δέδε, για την τεχνική στήριξη, Νίκη Καλαμάρα, για τη συμμετοχή της στις δύο εκπαιδευτικές εκδρομές, Αγγελική Δαλιάνη, για τη συνεργασία στην παρουσίαση Λογοτεχνικών κειμένων καθώς και τη συμμετοχή της στην επίσκεψη στο Μουσείο Μπενάκη. Τον Κώστα Στασινό και την Όλγα Αβασκαντήρα για τη συμμετοχή τους στην εκδρομή στο Ναύπλιο.

Το Διευθυντή κ. Στάθη Βάρδια για την ηθική στήριξη από την αρχή της ερευνητικής μας προσπάθειας.

Το προσωπικό του σχολείου :την κ. Αθανασία Τσιαντή και την κ. Ευθαλία Αναστασιάδη, για το στήσιμο του συμβολικού Δέντρου της Μνήμης και την προθυμία τους να με εξυπηρετήσουν πάντα με το χαμόγελο!

Μαρία Ν. Αγγέλη

Υπεύθυνη Πολιτιστικής Ομάδας

Σημείωση: Το παρόν κείμενο εκφωνήθηκε από την Υπεύθυνη της Πολιτιστικής Ομάδας: Μαρία Ν. Αγγέλη, σε Ημερίδα του 2^ου Γυμνασίου Αγρινίου «Κοσμάς ο Αιτωλός». Στην Ημερίδα αυτή, 14 Μαίου 2013, παρουσιάστηκε το Πολιτιστικό Πρόγραμμα:

«Από τα Ματωμένα Χώματα στη νέα πατρίδα.

Ο ξεριζωμός, η προσφυγιά και η Ελπίδα!»

Η κυρία Μαρία Ν. Αγγέλη

~*~

Βασιλική Γεωργαντζέλη , η καπνεργάτρια

( 1890 – 1926 )

Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη

Η Βασιλική Γεωργαντζέλη , όπως προκύπτει από τη μελέτη της γραπτής και προφορικής ιστορίας , ήταν μια γυναίκα η οποία είχε έρθει πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκε στο 2ο συνοικισμό Αγίου Κωνσταντίνου , στην οδό Καραολή . Ήρθε με την οικογένεια της και τον άνδρα της Γεώργιο Γεωργαντζέλη .

Γεώργιος Γεωργαντζέλης

Όπως οι περισσότεροι πρόσφυγες έτσι και η οικογένεια της Βασιλικής εργάστηκε στα καπνομάγαζα του Αγρινίου . Η καπνεργασία εξάλλου ήταν ο σημαντικότερος τρόπος επιβίωσης αυτών των ανθρώπων . Είχαν ανάγκη να εργαστούν και πάλεψαν σκληρά για να στήσουν από το μηδέν τα νοικοκυριά τους και να << αναστήσουν >> τα παιδιά τους , όπως δηλώνουν οι πληροφορητές στις αφηγήσεις τους .

_ _ _

Το 1926, στη μεγάλη καπνεργατική απεργία , οι καπνεργάτες και καπνεργάτριες του Αγρινίου διεκδικούν αύξηση του ημερομισθίου , αφού οι οικονομικές εξελίξεις ήταν ευνοϊκές

για τους καπνεμπόρους .

Σ’ αυτή την απεργία συμμετείχε , μαζί με άλλες καπνεργάτριες και Βασιλική Γεωργαντζέλη , η οποία ξεχωρίζει <<για τη μαχητικότητα και την τόλμη της >> , όπως γράφει σε εφημερίδα της εποχής .

Κατά τη συμπλοκή που ακολούθησε με τη χωροφυλακή , η άτυχη καπνεργάτρια έπεσε θανάσιμα τραυματισμένη από τη σφαίρα του ανθυπολοχαγού Κ. Κρέτση .

Η Βασιλική Γεωργαντζέλη , αναφέρεται , ότι ήρθε αντιμέτωπη με τον ανθυπολοχαγό Κ. Κρέτση λίγο πιο κάτω από τη γωνία του Πάρκου και διαπληκτίστηκε μαζί του . Τι ακριβώς έγινε δεν μπορεί να διευκρινιστεί και παραμένει άγνωστο τι διευκρινίστηκε από την ανάκριση τότε , αφού πια τα αρχεία του Πρωτοδικείου Μεσολογγίου δεν διασώζονται …

Σύμφωνα με μία εκδοχή η Βασιλική προσπάθησε να πάρει το πιστόλι του Κρέτση , ενώ μία άλλη υποστηρίζει ότι του ξήλωσε την επωμίδα .

Ο Τύπος γράφει ότι κάποιος εργάτης <<ερράπισε τον ανθυπολοχαγό Κρέτση >> .

Οι προφορικές μαρτυρίες συγκλίνουν στην εκδοχή ότι η Βασιλική Γεωργατζέλη προσπάθησε << να ξηλώσει τα γαλόνια του αξιωματικού κι αυτός την πυροβόλησε και τη σώριασε νεκρή >> . Ήταν μόλις 36 χρονών . Μάνα δύο παιδιών και έγκυος στο τρίτο της παιδί που δεν έμελλε να γεννηθεί .

Παραθέτω την εξής προφορική μαρτυρία:

<< Η Βασιλική, αράθυμη όπως ήταν, του ξήλωσε τα γαλόνια . Δεν ξέρω πώς τα τράβηξε και τα ξήλωσε . Και ο άλλος από την τσατίλα του , έβγαλε όπλο και την πυροβόλησε στην κοιλιά . Ήταν κι έγκυος εκείνη . Και αιμόφυρτη έπεσε στου συμπέθερού μου την πλακούλα . . . . Σ’ εκείνη τη πλάκα γράφτηκε η ιστορία της… >> .

_ _ _

Στη συμπλοκή των καπνεργατών με την αστυνομία το 1926 , σκοτώθηκε και ο νεαρός Θεμιστοκλής Καραμιχάλης που τυχαία βρέθηκε στο χώρο .

Η κηδεία των δύο θυμάτων έγινε στο ναό του Αγίου Δημητρίου και ήταν πάνδημη . Η επικήδεια φωτογραφία του φωτογράφου Ιωάννη Κονιαβίτη , απαθανατίζει ένα πλήθος κόσμου που συνοδεύει τις σορούς των δύο θυμάτων και αποτυπώνει όχι μόνο το πένθος των οικογενειών τους , αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας .

Η επικήδεια φωτογραφία του φωτογράφου Ιωάννη Κονιαβίτη

_ _ _

Ένα μικρό , ταπεινό μνημείο το οποίο έχει στηθεί διακριτικά στο χώρο του θανάτου θυμίζει την μεγάλη καπνεργατική απεργία του 1926 και τα δύο θύματα . Πρόκειται για μία μαρμάρινη επιφάνεια στη είσοδο του Πάρκου ( προς το μέρος της Παπαστρατείου Βιβλιοθήκης ) την οποία έστησε το Εργατικό Κέντρο Αγρινίου .

Σημείωση: Το παρόν κείμενο διάβασε στην ημερίδα που διοργάνωσε η Πολιτιστική Ομάδα του 2^ου Γυμνασίου Αγρινίου «Κοσμάς ο Αιτωλός», η μαθήτρια: Μαντώ Κουτσομπίνα.

Κουτσομπίνα Μαντώ, υπεύθυνη πολιτιστικής ομάδας

~*~

Ηλίας Ηλιού, ο καπνέμπορος

Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη

Ο Ηλίας Ηλιού καταγόμενος από την Σμύρνη εγκαταστάθηκε στο Αγρίνιο με τους αδερφούς του Οδυσσέα και Περικλή μετά

την Μικρασιατική καταστροφή. Ασχολήθηκε με το εμπόριο

και την επεξεργασία του καπνού . Την περίοδο εκείνη ο καπνός

ανθούσε στην περιοχή .

Ο ίδιος ως πρόσφυγας έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ευαισθησία για την εγκατάσταση των προσφύγων και συνέβαλε οικονομικά στη διαμόρφωση του οικισμού Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου .

Προσέφερε ένα σημαντικό χρηματικό ποσό ώστε να απαλλοτριωθεί μια έκταση και να προχωρήσει η οικοδόμηση

της περιοχής . Στη συνέχεια ενίσχυσε οικονομικά την ανέγερση του Παλαιού ιερού ναού Αγ. Κων/νου καθώς και του Δημοτικού

σχολείου της περιοχής .

Οι καπναποθήκες Ηλιού που βρίσκονται στην οδό Μεσολογγίου 17, ήταν ιδιοκτησία του .

Χτίστηκαν κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου , τότε που χτίστηκαν και οι άλλες μεγάλες καπναποθήκες της πόλης (Παπαστράτου , Παπαπέτρου , Παναγόπουλου κτλ). Χρησιμοποιήθηκαν ως χώροι αποθήκευσης και επεξεργασίας καπνού , όπου εργάζονταν εκατοντάδες καπνεργάτες και καπνεργάτριες της περιοχής .

Στη διαθήκη του ο καπνέμπορος Ηλίας Ηλιού, που συνέταξε το 1937 , ορίζει ότι επιθυμεί μετά τον θάνατο της συζύγου του , η ακίνητη περιουσία του να χρησιμεύσει για την ίδρυση ορφανοτροφείου , το οποίο θα φιλοξενεί ορφανά παιδιά ντόπιων και προσφύγων από το νομό Αιτωλ/νίας .

Η συγκεκριμένη επιθυμία του Η. Ηλιού δεν πραγματοποιήθηκε …

Ο Δήμος Αγρινίου αξιοποίησε την επιβλητική οικία του , την οποία διαμόρφωσε σε Παιδικό σταθμό. Στο προαύλιο του Παιδικού σταθμού διατηρείται το μοναδικό σιντριβάνι με τη χαρακτηριστική μορφή του καπνόφυτου , που ο ίδιος είχε στήσει στην αυλή του. Mε τον τρόπο αυτό συμβολοποιούσε την εργασία του ως καπνέμπορος , στην Καπνούπολη του νομού Αιτωλοακαρνανίας .

Το κτίριο των καπναποθηκών Η. Ηλιού με Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 350/Β/28-5-1992 χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο Μνημείο .

Ο Ηλίας Ηλιού για τις δωρεές του προς τους πρόσφυγες του Αγίου Κωνσταντίνου , αλλά και προς το Δήμο Αγρινίου , θεωρείται ευεργέτης .

Προς τιμή του υπάρχει οδός που φέρει το όνομά του στο κέντρο της πόλης η οποία αρχίζει από την οδό Κ. Καζαντζή και καταλήγει στην πλατεία Δημοκρατίας .Πρόκειται για την πολυσύχναστη σήμερα οδό του Αγρινίου, με καφετέριες, ουζερί και εμπορικά καταστήματα.

Ομώνυμη οδός υπάρχει και στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου.

Ηλίας Ηλιού, ο καπνέμπορος

Σημείωση: το παρόν κείμενο διάβασε στην ημερίδα παρουσίασης του πολιτιστικού προγράμματος για τους πρόσφυγες Αγρινίου, ο μαθητής Συμεών Βασιλόπουλος.

Βασιλόπουλος Συμεών

~*~

Χοροί, από τη χορευτική ομάδα.

Κωνσταντίνου Έφη

ΣΤΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ:

Κολώνια Κατερίνα

Κουτσομπίνα Μαντώ

Καλογεράκη Θεοδώρα

Κουτρομάνου Δήμητρα

Μόσχου Ελένη

Διώτη Κωνσταντίνα

Ανδρέσσα Κατερίνα

Ζαχαράκη Φωτεινή

Ξευγένη Νεφέλη

Μιχοπούλου Βασιλική

~*~

Διώτη Κωνσταντίνα

Θάνος Σαγάνης

Καλογεράκη Δώρα

Μανάκη Ελισάβετ

Ο διευθυντής του σχολείου κ.Βάρδιας Ευστάθιος

Στη μέση η Υπεύθυνη της Πολιτιστικής Ομάδας κ.Μαρία Αγγέλη. Αριστερά ο Σχ. σύμβουλος φιλολόγων κ. Γιάννης Νερανγζής, δίπλα του η Γραμματέας του Συλλόγου Μικρασιατών. Δεξιά η κ. Μαρίτσα Βασιλειάδου πρώην Γραμματέας της κοινότητας Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου και η ΠΡΌΕΔΡΟΣ του Συλλόγου Μικρασιατών κ. Κυριακή Ιωακειμίδου.